Euskal Artearen Historia – II – - Etor-Ostoa

7. Lehen Gotiko ArteaTipologiagatik, ia ezin daiteke zalantzan jarri ere, gurutze honek, Germanian ikusten direnbatzuen batzuekin zerikusia duenik, adibidez, Coloniako Santa Maria del Capitolio‐koarekin(1314), eta Italiakoa, hain zuzen ere, Sienako Katedraleko Museoko Giovanni Pisanokoarekin(1296). Zeharkako nolabaiteko agiri batek Garesko gurutzea XIV. mendeko lehen hereneandatatu behar dela pentsa arazten digu.Arabako KristoakAraban garai honetako taila onen artean nabarmentzea komeniko lirateke, honakoKristoak:- Zurbanorena (Elizbarrutiko Museoan) XIV. mendearen hasierakoa,- Arrianokoa (gotiko berantiarrekoa), bere parrokia apaleko erretaula xumearen buruan dagoena,- eta hiltzetik askaturiko besoagatik eta jarrera baketsu eta minkorragatik, oraindik ere hunkigarriagoaden Trebiñoko San Pedrokoa (XV. mendea).- Askoz neurri txikiagokoa dena baina, bere gorputzaren okertasunagatik oso nabarmena daSojoko Lorentzo Sainduaren ermitatik ekarritako gurutzea (gaur egun Probintziako Museoandena): Besorik gabe, tolestutako oinak hiltze batez zulaturik, gorputzaren kurbalerrogozoak, jarrera minberatsua, aurpegi zorrotz eta baketsua eta garbitasun oihala angeluzkotolesduretan jarria; XIV. mendean koka liteke.Kexaako Santo Kristoa, XV. mendekoa jada, eskema errealistago eta ez hain estilizatu batierantzuten dionak Gurutziltzatuaren giharretan eta garbitasun oihalean zuritasun handiagoadu.Kalbarioak. Izan gogoan gainera, Araban gotiko arteak Kalbario osoko hainbat adierazpenplastiko utzi duela (Maria eta Joan Saindua gurutzearen bi saihetsetan): Nabarmentzendirenen kalbarioen artean, hor ditugu:- Erentxungoa,- Egiletakoa,- eta Biasteriko Joan Sainduarena, guzti hauen multzoak, non tailaren xehetasunezko osotasunak,gotikotasunaren gainditzea dela pentsatzera behartzen gaituen.Gipuzkoako KristoakGainontzeko euskal probintzietan gotiko aldian kokatu beharko litzatekeen kalitate berezikoKristo gurutziltzatuaren ikonografiarik ez da. Gipuzkoan aipatzeko Kristoak lirateke:- Albizturkoa,- Andoaingo Zumea ermitakoa,- Alegiakoa, Lazkaokoa, Segurakoa (Frantziskotarren mojen komentukoa),- eta hain ezaguna den Lezoko Santo Kristoa, zeinaren jatorriaz ezer ziurrik azaltzen ez delarik.• Durangoko KrutziagaEroslearen Gurutziltzatze gaiak, Krutziaga deituriko Durangoko Kalbariora garamatza,oso aberatsa den ikonografia deigarria eta plastikotasun kalitate handiko monumentuadelarik.Euskal Artearen Historia II — 49