MUHASEBE VAK'ALARI 2015

Chicago, 1910’lu yıllarda hızla büyüyor ve gelişiyordu. Endüstrinin birçok dalında
sonradan çok büyüyecek özel kuruluşların temelleri atılıyordu. 1929’a kadar hızla
büyüyen ABD ekonomisinde şirket sayıları ve büyüklükleri, tröstleşme ile
piramitleşmeler artıyor; ama aynı zamanda muhasebe hileleri ve yolsuzluklar da
artıyordu. Buna rağmen firma dürüstlük ilkelerinden ödün vermemekte direniyor
ve ününe ün katıyordu.
AA, sadece muhasebe denetimi işi de yapmıyordu. Broşürlerinde, müşterilerine
denetimle ilgili tüm hizmetleri verecekleri, “özel amaçlı araştırmalar, yeni yatırım
projeleri ile ilgili fizibilite etütleri yapabileceklerini, muhasebe ve raporlama
sistemleri kurabileceklerini” ilan etmekteydiler. AA, iyi ahlak ve muhasebe
kurallarına sıkı sıkıya bağlı kalırken, iş hayatı hızla büyüyor ve ünlü gangster Al
Capone’un vatanı olan Chicago’da yolsuzluklar ve muhasebe-denetim hileleri de
hızla artıyordu.
Büyük Atılım ve Hızlı Büyüme:
Bu ortamda bile AA, namuslu ve ilkelere bağlı denetim çalışmaları ile ün
yapmaktaydı. İlginç bir rastlantı olarak, AA’yi iş hayatının cesur ve doğrucu
denetim şirketi olarak uygun konuma, denetim alanının öncüsü konumuna,
yerleştiren de, batışına neden olan Enron gibi bir büyük enerji şirketiyle ilgili
denetim çalışması olmuştu: Insull Şirketler Grubu, 20’inci yüzyıl başlarının
Enron'u idi ve başkanı da Samuel Insull’dı. Bu grup, büyük elektrik şirketlerinden
oluşmaktaydı. 1920’lerde Insull Grubu, piramitleşme yolu ile elde edilen yüzlerce
enerji şirketinin sahibi olmuştu. 1929’da Insull, kurduğu iki yatırım şirketi
aracılığı ile bu şirketleri yönetmeye çalışıyordu. Aynen yıllar sonra Enron'da
olduğu gibi, bu piramitleşme sonunda kurulan yatırım şirketlerinin hisseleri,
başka yavru şirketlerin aktiflerini oluşturmakta ve bu şirketlerin ana şirket
hisselerini rehnederek aldıkları kısa vadeli kredilerle finanse edilmekteydi.
Ekonomi iyi giderken bu kırılgan finansal yapı sürdürülebilmekteydi; ama 1929
bunalımı ile birlikte grup, büyük finansal güçlükler çekmeye başlamış ve 1932’de
iflasın eşiğine kadar gelmişti. Alacaklı bankalar, grubun karmaşık finansal
yapısının ayıklanması ve grubun iflastan kurtarılması için AA’na başvurmuşlardı.
Enron’un aksine AA, bu kez şirketleri iflastan kurtarmış, karmaşık finansal yapıyı
netleştirmiş, enerji şirketlerini ayağa kaldırmış ve tüm halkın şükranlarını
kazanmıştı.
AA, namuslu ve kurallara uygun çalışmaları ile ününü gittikçe arttırmaktaydı.
Ancak, bu gelişmede finansal denetim uzmanlığına asıl destek devletten
gelmişti. Devlet, 1933’te New York Menkul Kıymetler Borsası’na kayıtlı şirketlerin
tümüne yıllık finansal denetimleri ve denetlenmiş finansal tabloların kamuya
3