MUHASEBE VAK'ALARI 2015

terim, denetim müşterilerine daha fazla hizmet aktarabilmek ve yan ürünlerle
müşteriden daha fazla hizmet bedeli almak amacını gütmekteydi. Dünya çapında
büyük bir kampanya ile pazarlanmaya çalışılan bu ürünü, müşteriler ve ABD dışı
ortaklar fazla tutmadı. Firmalar ve denetim uzmanları, finansal denetimle
yetinmek istiyorlardı. Ürün, satılamadığı gibi, müşterilerin çoğunda “AA’nin yine
sinekten yağ çıkarmaya çalıştığı” biçiminde yorumlanmış ve firma imajını
zedelemişti.
Bu arada, 1998’de ABD ekonomisi, risk kontrolünün, bilgisayar kullanımının, fon
akımlarının büyük hız kazandığı bir ortamda Uzak Doğu ekonomi bunalımından
olumsuz yönde etkilenmeye başladı. 1990’larda hızla büyüyen “küresel yayılma”,
“Yeni Ekonomi” akımı Dünya’yı kaplamaktayken, bunalım hayal kırıklıkları
yarattı. AA denetim, AC’nin aksine, “Yeni Ekonomi” akımına uymakta güçlük
çekmekteydi. AC, AA uzmanlarını “sadece muhasebecidirler” diye
küçümsemekteydi.
Firma içi boğuşmalar, ücret sisteminin çarpıklıklarını gidermek üzere çalışma
yapılmasını önlemiş ve deneyimli denetçilere prim veren ücret ödeme sistemi
yüzünden yeni girenlerin ve küçüklerin ücretleri rakiplerinin altında kalmıştı.
Kıdemlilere büyük gelirler sağlayan bu ücret ödeme sistemi, tüm AA’dan
ayrılanlar sayısında hızlı artışlara neden olmaktaydı.
1990’larda firmanın yıldız müşterisi ENRON, bütün toplantılarda uzmanlara
tanıtılıyor ve “10 tane ENRON benzeri müşteri, sorunumuzu çözer” sloganı
izleyicileri etkileyici multivizyon gösterilerine konu ediliyordu. 1999 faaliyet
raporunda AA’nın iki yıldız müşterisi ENRON ve WorldCom olarak gösteriliyordu.
Böylece AA, az sayıda firmadan büyük tutarlarda iş almaya çalışmakta, almakta,
ama geleneksel “küçük firma dostu” imajını da yitirmekteydi. Ayrıca AA, kendi iş
riskinin de az sayıda müşteri üzerinde toplanmasına ve her ayrılan müşteriden
daha çok sarsılma olasılığı ile iş riskini de artırmış bulunmaktaydı.
İlk uyarı zili, 1997’de Waste Managment adını taşıyan çöp işleme şirketinden
gelmişti. Bu şirketi,1960’lardaki kuruluşundan beri AA denetlemekteydi. 1971’de
halka açılan firma, adeta çöpü altına çevirmekte, çok yüksek kârlarla hızla
büyümekteydi. 1971’de hisse fiyatı, 1,84 dolardan 1990’da 40 dolara
yükselmişti. 1990’ların ortasında firma, başka ülkelere ve alanlara yatırım
yapmaya başladı. Bu açılımlarda kârları azalan firma, çöp kamyonlarının ve öteki
bazı varlıkların ömürlerini uzatarak, dönemsel kârları yükseltmek yoluna gitmişti.
AA denetçileri uygunsuz kâr artırma yöntemlerini tespit edip, yönetimi uyarmış
ve düzeltilmesini istemişlerdi. Waste Management yönetimi, düzeltmeyi
yapmamış olduğu halde, görevli AA denetçileri finansal tabloları eksiksiz
onaylamış ve denetim raporlarında bu durumu açıklamamıştı. Bunun temel
18