MUHASEBE VAK'ALARI 2015

2001 yılının başlarında şirketin adı “Dilor – Türkiye” olarak yeniden değiştirilmiş
ve şirket o tarihten bugüne faaliyetlerini bu isim altında yürütmekteydi.
Otomobil Üretimi
2000’li yıllarda, tanınmış otomobil markalarının çalışma şekli, 1900’lü yılların
başlarında Ford’un işletme modelinden büyük farklılıklar göstermekteydi.
Üretimde montaj hattı modeli halen kullanımda olsa da, otomobil markaları,
otomobilin neredeyse hiçbir parçasını bizzat üretmemekteydi. Ford’un dikey
entegrasyon anlayışı zamanla terk edilmişti. Markalar, farklı tedarikçilerle, kendi
üretim standartlarını sağlayacak şekilde tedarik anlaşmaları yapmaktaydılar.
Böylece, otomobillerin parçaları, tedarikçi işletmeler tarafından imal
edilmekteydi. Dışarıda üretim, uzun bir planlama dönemini ve tedarikçilerin
yakından takibini gerektirmekteydi. Bir otomobilin, markanın sahibi tarafından
üretimi, aslında tedarikçilerden temin edilen bu parçaların bir merkezde
montajından oluşmaktaydı. Ford’un, bir zamanlar ürettiği T modeli için gereken
çeliği, hatta çeliğin hammaddesi cevheri bizzat üretmesi ile karşılaştırılırsa,
üretim anlayışındaki değişikliğin ne derece önemli olduğu görülebilir. 1920’lerden
günümüze gelişen ve değişen üretim anlayışında, artık marka sahibi otomobil
üreticilerine düşen görevler, araştırma ve geliştirme, mevcut araç tiplerinin yeni
modellerin tasarımı, tedarikçi işletmelerin belirlenmesi ve organizasyonu, üretim
planlarına uygun bir şekilde parça tedarikinin aksamamasını sağlama ve istenen
kalite standartlarının tutturulmasından oluşmaktaydı.
Otomobil markaları için doğru tedarikçilerin seçimi yoğun çalışma gerektiren bir
süreçti. Nihai montajın yapılacağı yere uzaklık, üretimi yapacak işletmenin
gerekli teknik bilgi ve beceride çalışanlara sahip olması, yeterli teknik donanım
ve altyapının mevcut olması, kalite, yeterli finansal güce sahip olma v.b.
özellikler tedarikçi seçiminde ön planda tutulan hususlardı.
Otomobil Üretiminde Tedarikçiler ve Dilor’un Konumu
Otomobil üreticilerine, otomobil parçalarını sağlayan işletmeler, birincil (firsttier)
ve ikincil tedarikçiler (second-tier) olarak sınıflandırılmaktaydı. Türkiye’de
bu türdeki şirketlere hangi grup içinde olduğuna bakılmaksızın verilen genel isim
“yan sanayi” idi.
“Birincil tedarikçiler”, dünyanın büyük otomobil üreticilerine doğrudan parça
sağlayan yan sanayi işletmelerinden, “ikincil tedarikçiler” ise birincil tedarikçilerin
ihtiyaç duyduğu parçaların üretimini gerçekleştiren işletmelerden oluşmaktaydı.
Bazı işletmeler belirli ürünlerin satışını doğrudan otomobil üreticisi firmaya
yaparken, bir kısım ürününü ise birincil tedarikçilere temin etme durumunda
77