MUHASEBE VAK'ALARI 2015

nedeni, AA’nın bu müşteriden, 1991’den 1997’ye kadar, denetim ücreti olarak 7
milyon, denetim dışı danışma işleri için de 11,8 milyon dolar ücret elde etmiş
olmasıydı. İlk kuruluş yıllarında olsa, terkedileceği kesin olan bu firma, bile bile,
AA ilkelerine uymadığı halde korunmuş; yılsonu finansal tabloları AA
denetçilerince uygunsuzluk, kamuya açıklanmadan onaylanmıştı. Firmanın
geleneksel kurallarına göre bu uygulama, “bilançolarla topluma yalan söyleme”
diye suçlanmaktaydı; firmanın tarihi boyunca suçlanmıştı.
SEC, 1998’de her iki firmayı, AA ile Waste Management’i suçlayan bir dava
açmış, 2001’de Waste Management, suçlamayı kabul etmemek şartıyla, talep
edilen 7 milyon dolarlık tazminatı ödeyerek davayı kapatmıştı. 4 Bunca gelişme
sonunda bile iki firma da istifini bozmamış, muhasebe hileleriyle, fazla
gösterilmiş dönemsel kârlar sonucu, yıllar boyunca birikmiş kârlarından 1,7
milyar doları 1998 yılında bilançosundan silmek zorunda kalmıştı. Davadan
doğan 7 milyon dolar tazminat ödedikten sonra bile, AA, firmanın denetim ve
danışma işlerini yapmayı sürdürmüştü. 1,7 milyar dolarlık birikmiş kâr indirimi,
ABD ekonomik tarihinin, SEC emriyle yapılmış olan en büyük kar düzeltmesi idi.
Skandalın ortaya çıkmasını izleyen 2000 yılında Waste Management, AA’a 48
milyon dolarlık denetim işi, 31 milyon dolarlık da denetim dışı işler için sözleşme
yapmıştı. Arada ENRON skandalı patlak verdiği için Waste Management, bu
sözleşmeyi iptal etti. Waste Management skandalını yaratan denetçiler, AA’da
çalışmayı sürdürmüşler; ancak üç yıl süreyle denetim görevi almaları
yasaklanmıştı. Waste Management, SEC’e ödediği 7 milyon dolarlık cezai
tazminattan başka, 1998’de davacı şirket ortaklarına da 228 milyon dolar gibi
büyük bir tazminat ödemek zorunda kalmıştı.
Daha Waste Management skandalı tamamlanmadan, ikinci büyük AA denetim
skandalı da patladı: Büyük ev aletleri üretici Sunbeam, 1990’ların sonunda
ödeme güçlüklerine uğramıştı Temmuz 1996’da kurtarıcı olarak Genel Müdür
atanan Al Dunlop, ilk yıllar da büyük kâr artışları sağlamış ve 1996’da, 12,5
dolar olan şirket hisselerinin, 1998 Mart’ında 52 dolara fırlamasını başarmıştı.
Sonradan yapılan SEC araştırmasına göre, Al Dunlop, 1996’da birikmiş zararı çok
yükseltmiş, 1997’de de büyük bir kâr başarısı gösterebilmek için, fazla üretilen
ızgaralardan büyük bir kısmı depolarda dururken, satılmış gibi göstererek ciroyu
ve kârı yükseltmişti. Amacı, bu ani kâr sıçramasından sonra, elindeki hisseleri iyi
fiyatla satarak çıkar sağlamak ve bu alandaki “kurtarıcı” ününü
yaygınlaştırmaktı. AA denetçileri, bu cambazlığı tespit etmiş oldukları halde 1996
ve 1997 finansal tablolarını, bu durumu açıklamadan onaylamışlar, yani yapılan
muhasebe cambazlığına göz yummuşlardı.
4
ABD hukuk kuralları, tazminat için dava edilenlere, davacı ile böyle bir uzlaşma yapma
hakkını vermektedir. Uzlaşma halinde, davacı suçlamalarının kabul edilmesi talebinden
vazgeçmekte, davalı da talep edilen tazminatı ödeyerek davayı kapatmaktadır.
19