MUHASEBE VAK'ALARI 2015

AA’nın uzman olduğu danışmanlık alanlarında (bilgi ve rapor sistemi kurma,
bilgisayar uygulamaları ve işletim sistemleri geliştirme, yolsuzlukları önleme
sistemleri v.b.) 50.000 $’a kolayca yapılabilecek işlere, 250.000.$’lık fiyatlar
almak işten değildi; firma ilk 85 yılında geliştirdiği şöhretle bunu yapabilecek
güçteydi. Ama bu fiyatlama biçimi, birçok müşteriyi AA’dan soğutmakta ve
birçoğunun başka danışman firmalara yönelmelerine neden olmaktaydı.
Danışmanlık işlerini başka firmalara taşıyan firmalar, çoğu zaman denetim
işlerini de birlikte götürmekteydiler. Bunlar, AA’daki yöneticileri fazla rahatsız
etmemekteydi, çünkü 1990’ların sonuna kadar, firmanın büyük ismi ona bol bol,
yüksek fiyatlı yeni işler sağlamaktaydı.
Çalışanların zamanı, hizmetin iyileştirilmesinden çok, müşteriden koparılan
paranın paylaşılma biçimine harcanmaktaydı.
AA’nın AC ile Savaşı:
Yinelemekte yarar var ki, savaş birdenbire ortaya çıkmamıştı. Firmamız tarihi
özetle anımsanacak olursa, 1990’da kamuya açıklandığı zaman, yaklaşık 40 yılı
aşkın bir oluşma dönemine sahipti: 1913’te kurulmuş olan firma, 1947’ye kadar
kurucusunun doğruluk ve dürüstlük temeline dayanan kuralları ile gelişmiş,
1947’deki ölümünden sonra firma dağılma tehlikesi geçirmiş olsa da,
sürdürülebilmişti. Spacek, firmayı aynı kurallarla, 1963’te önce Genel Müdürlüğü,
1970’te de Yönetim Kurulu Başkanlığını, firmanın liderliğini terk ettiği zamana
kadar ödünsüz bir biçimde yönetmişti. 1950’de hızlanarak gelişen danışmanlık
hizmetleri, firmanın uzun yıllar boyu geliştirdiği ilke ve kuralları zorlamaya
başladı. Denetçilerle danışmanlar arasındaki ilk sürtüşme ve kural zorlamaları,
1960’ların sonuna doğru başlamıştı. Bu dönemden sonra, mesleki kurallara
uygun olarak yetişmiş olmayan deneyimli danışmanlar, AA’da işe alınmakla
birlikte, AA’ya girdikten sonra, en az iki yıl denetim eğitimi ve deneyimi
kazanmak zorunda idiler. Bu zorunluluk danışman-ortakların baskısı ile 1964’de
kaldırılmıştı. Fakat bu alandaki en önemli gelişme, danışmanlık işlerinin denetim
işlerinden çok daha hızlı büyümesi olmuştu. 1988’de Danışmanlık cirosu, grubun
2,8 milyar dolara yükselmiş toplam cirosunun %40’ını sağlamış, denetim
bölümüne devrettiği kâr tutarı da 175 milyon doları bulmuştu. 3 Artık AA’de,
mesleki yeterlilikten çok, ciroyu ve kârlılığı artırmak hedefi öncelik kazanmıştı.
1990’larda hemen hemen başsız kalan firma ortakları, birbirinden nefret eden
denetçi ve danışman gruplarına ayrılmış ve birbirleri ile kavgalı hale gelmişti.
3
Yıllık ciro ve kâr artışı, denetim işlerinden yüksek olan danışmanlık bölümü, yıllık
kârlarının %15’ini denetçi ortaklara dağıtılmak üzere Yönetim Kurulu’nun emrine vermek
zorunda idi. 1990’lardan beri uygulanan bu kural, danışman ortaklara göre, egemen olan
denetçi ortakların yaptığı bir haksızlıktı.
16