Style AE Motion n' Style AE - Hilton Athens

και τη μοναστική ζωή. Η ιδιαίτερη έλξη του για τα θεία επιβεβαιώνεται τόσο λόγω του συγγενικού
περιβάλλοντος (ήταν εγγονός παπά και ανιψιός δύο καλογέρων), όσο και λόγω
των δικών του πνευματικών αναζητήσεων: ίνδαλμά του ήταν ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης,
η ζωή του οποίου τον επηρέασε βαθύτατα: η λιτότητα του βίου, η φιλανθρωπία, η ταπεινότητα
και η γενναιοδωρία του αγίου αποτέλεσαν βασικά χαρακτηριστικά της δικής
του πορείας. Αμέσως μετά την αποφοίτηση ακολουθεί σπουδές στο εξωτερικό: το 1920
πηγαίνει με υποτροφία στις Βρυξέλλες για να συνεχίσει το 1921 στο Βερολίνο με δάσκαλο
τον περίφημο συνθέτη Ferruccio Busoni, ο οποίος τον επηρέασε βαθύτατα. Οι παρατηρήσεις
του τον οδήγησαν να εγκαταλείψει τη σύνθεση, αλλά και το πιάνο, γιατί ο Busoni τον
«κατηγορούσε» ότι έβαζε πολύ πάθος στις εκτελέσεις του. Απογοητευμένος αποφασίζει
να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη διεύθυνση ορχήστρας.
Παρόλα αυτά είχε λαμπρές επιδόσεις στη σύνθεση, την οποία όμως εγκατέλειψε ολοκληρωτικά
γύρω στο 1930. Είχε ήδη γράψει μια σειρά από έργα για ορχήστρα, μουσική δωματίου
αλλά και πιάνο. Σε ηλικία μάλιστα 23 ετών είχε ήδη παρουσιάσει την όπερα «Αδελφή
Βεατρίκη», η οποία σημείωσε μεγάλη επιτυχία, με την Κατίνα Παξινού στον πρωταγωνιστικό
ρόλο. Το συνθετικό του έργο είναι σαφώς επηρεασμένο από τις σύγχρονες μουσικές
τάσεις, τη δωδεκάφθογγη μέθοδο και την ατονική σχολή.
Το 1924, αφού διετέλεσε για ένα έτος βοηθός διευθυντή ορχήστρας της Κρατικής Όπερας
Unter der Linden, επιστρέφει στην Αθήνα και μαζί αρχίζει η «ελληνική περίοδος»
(1924-1937): αναλαμβάνει συνδιευθυντής με τον Μανώλη Καλομοίρη της Ορχήστρας του
Ελληνικού Ωδείου μέχρι το 1925. Στη συνέχεια διευθύνει την ορχήστρα του Συλλόγου Συναυλιών
(1925-27) και την ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών (1927-1939). Από το 1930 ξεκινά
η μεγάλη του διαδρομή ως μαέστρου σε γνωστές ορχήστρες της Ευρώπης: πρώτη στάση
η Φιλαρμονική του Βερολίνου, με την οποία παρουσιάζει με τη διπλή ιδιότητα σολίστ-μαέστρου
το απαιτητικό 3ο κοντσέρτο για πιάνο του Prokofiev. Η τεράστια επιτυχία της συναυλίας,
αλλά και ο μοναδικός τρόπος που έβγαλε εις πέρας και τους δύο ρόλους άνοιξαν
το δρόμο για τη διεθνή σταδιοδρομία του. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι όταν μετά
από λίγα χρόνια, ο Prokovief είχε την ευκαιρία να ακούσει το έργο του στο Παρίσι ερμηνευμένο
από τον Μητρόπουλο δηλώνοντας: «έχει κάνει το έργο δικό του. Μάλλον πρέπει
να γράψω ένα άλλο κοντσέρτο για μένα».
Μέχρι το 1937 όταν και βρέθηκε να διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα της Μινεάπολης,
έχει ήδη περάσει από τα σημαντικότερα συμφωνικά σύνολα της Ευρώπης ως προσκεκλημένος
αρχιμουσικός. Από το 1938 μέχρι και το 1949 ο Δημήτρης Μητρόπουλος γίνεται
πρώτος αρχιμουσικός της αμερικανικής ορχήστρας, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές
και οδηγώντας τη στην κορυφή, ενώ το 1944 αναλαμβάνει και καλλιτεχνικός διευθυντής
της Ορχήστρας της Φιλαδέλφειας. Το 1949 κατακτά την κορυφή: γίνονται μαζί με τον Λέοπολντ
Στοκόφσκι μόνιμοι συνδιευθυντές της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης. Το 1950, ο
Στοκόφκι αποσύρεται. Το 1951 ο Έλληνας μαέστρος αναλαμβάνει παράλληλα και καθήκοντα
καλλιτεχνικού διευθυντή, μέχρι το 1957, όταν τη θέση του παίρνει αρκετά επεισοδιακά
ο Λέοναρντ Μπέρνσταϊν. Οι λόγοι απομάκρυνσης: η εμφανής απειθαρχία της ορχήστρας,
η λεπτότητα και η καλοσύνη του χαρακτήρα του που καταγραφόταν σαν αδυναμία – ο
ίδιος δήλωνε: «θέλω να είμαι ένας μαέστρος-σύντροφος και όχι ένας μαέστρος-δικτάτορας»
- και το σύγχρονο ρεπερτόριο που είχε επιβάλει ο έλληνας αρχιμουσικός και δεν
άρεσε στη διεύθυνση, λόγω πτώσης των εισιτηρίων. Η σχέση Μητρόπουλου-Μπέρνσταϊν
που ήταν την προηγούμενη δεκαετία σχέση μέντορα – μαθητή, είχε ήδη παγώσει λόγω
της φιλόδοξης και αρκετά ανταγωνιστικής προσωπικότητας του μαθητή.
Η εικοσαετής διαδρομή του σε όλες τις μεγάλες ορχήστρες των ΗΠΑ (Μινεάπολη, Βοστόνη,
Φιλαδέλφεια, Metropolitan Opera, Φιλαρμονική Νέας Υόρκης) είναι λαμπρή. Οι
σημαντικότεροι μαέστροι και συνθέτες υποκλίνονται μπροστά του, κάθε φορά που τον
ακούν. Ο κόσμος και οι κριτικοί τον αποθεώνουν για το απαράμιλλο στυλ του, το μοναδικό
του ταλέντο, την ασυνήθιστη ποιότητα της μαεστρικής του τέχνης και την ακρίβεια που με
την οποία οδηγεί την ορχήστρα να λειτουργεί σαν μια καλολαδωμένη μηχανή.
Από την άλλη δεν λείπουν βέβαια τα δυσμενή σχόλια κυρίως από τα διοικητικά συμβούλια
76
saint formed the basic character of his path.
After his graduation, he went to study abroad: in 1920 he went to Brussels with a
scholarship and in 1921 he went to Berlin where his teacher was the famous composer
Ferruccio Busoni, who had influenced him profoundly. Mitropoulos abandoned
composing and playing the piano after Busoni pointed out that his performance was too
passionate. Disappointed, he decided to work exclusively with directing orchestras.
Nonetheless, he did brilliant work with composing that he abandoned completely around
1930. He had already written a series of orchestra pieces, bedroom music and also piano.
At the age of 23 he had already presented the opera «Sister Beatrice» that was a great
success with Katina Paxinou as the protagonist. His compositions were obviously
influenced by modern musical trends, the twelve phonemic method and the atonal
school.
In 1924, after a year of being the assistant director of the State Opera Unter der Linden
orchestra, he returned to Athens and that is when the «Greek period» began (1924-1937):
he became the co-director, along with Manolis Kalomiris, of the Hellenic Conservatory’s
Orchestra until 1925. He then directed the Association of Concerts Orchestra (1925-27)
and the Athenian Conservatory’s Orchestra (1927-1939). In 1930 his career takes off as a
maestro with popular European orchestras: first stop the Berlin Philharmonic with which
he presented as a soloist-maestro Prokofiev’s difficult 3rd piano concerto.
The concert’s huge success, but also the unique way he managed both roles, opened the
way for his international career. A few years later, in Paris, Prokovief had the chance to
hear his work performed by Mitropoulos where he said: «He has made this piece his
own. I should write another concerto for me».
Until 1937, when he was the conductor of the Symphonic Orchestra of Minneapolis, he
has already worked with the most significant European symphonic ensembles as guest
conductor. From 1938 until 1949, Dimitris Mitropoulos became the first conductor of
American orchestras with triumphant reviews taking him to the top. In 1944 he became
the artistic director of the Orchestra of Philadelphia.
In 1949 he reaches the top: together with Leopold Stokowski they became permanent
co-directors of the New York Philharmonic. Stokowski resigned in 1950. In 1951 the Greek
maestro becomes the artistic director until 1957 where Leonard Bernstein takes his
position in an uproarious way. The reason for his removal: the orchestra’s obvious
indiscipline, his delicate and good natured personality that was seen as a weakness –
Mitropoulos said: «I want to be a maestro-companion and not a maestro-dictator» - also
the modern repertoire that the Greek conductor had chosen, was not liked by the
administration because ticket sales had gone down.The relationship between
Mitropoulos-Bernstein, where in the previous decade was a relationship of mentor-pupil,
had gone cold because of the ambitious and very competitive personality of the pupil.
His twenty-year career at all major orchestras in the USA (Minneapolis, Boston,
Philadelphia, Metropolitan Opera, New York Philharmonic) was brilliant. The most
significant maestros and composers bowed before his work every time they heard it. The
people and the critics admired his style, his unique talent, his unusual capability as a
maestro and the way with which he guided an orchestra to play with perfection.
On the other hand, there were also bad reviews from the management of orchestras
mainly about the repertoire: Mitropoulos was easily «bored» with the same classic
material and he usually tried to add into the program modern experimental work from
new writers. He presented more than 80 new pieces of work and he was one of the best
interpreters of Gustav Mahler. His podium appearances were magical. Mitropoulos
managed to electrify musicians. Giorgos Seferis has commented on the way that
Mitropoulos knew how to win over and excite the members of the orchestra. His
musical metamorphosis on stage was unique: it resembled a religious experience during
which he came out of his body in order to reach the essence of the musical piece. This
procedure of self-transgression was determinative and was a vision of true revelation for
Ο μαέστρος κατά την παραγωγή ενός
από τους πρώτους δίσκους του
(Αρχείο Σ.Αρφάνη)./ The maestro
during the production of one of his first
records.(Archives of S.Arfani).
Η Marion Anderson ακούγοντας
την άρια «Re dell’
abisso,affrettati» με τον Δ.
Μητρόπουλο το 1957./
Marion Anderson listening
the aria «Re dell’abisso,
affrettati» with Dimitris
Mitropoulos in 1957.
Ο μαέστρος και ο
10χρονος σολίστας
του πιάνου
John (Buddy)
MacKay το 1945./
The maestro with
the 10 year-old
piano soloist John
(Buddy) McKay in
1945.
Με τη στενή του φίλη,ηθοποιό Κατίνα Παξινού (Αρχείο ΜΙΕΤ)./ With his
close friend,actress Katina Paxinou (from the archives of MIET).
Αγαπημένη του ενασχόληση
η ορειβασία.Εδώ στο
Grand Teton,τον Σεπτέμβριο
του 1946 (Φωτογραφία
J.Dixon)./ His favorite
hobby was mountain
climbing. This picture was
taken at Grand Teton in
September 1946.
(Photograph by J.Dixon)
Σε ηλικία 23 ετών,συνθέτοντας μουσική./
Composing music at the age of 23.
O Μητρόπουλος και ο John MacKay,πρώτος τρομπονίστας
της Συμφωνικής της Μινεάπολης,το 1941./
Mitropoulos and John MacKay,the best trobone player
with the Minneapolis Symphony Orchestra in 1941.
77