1. D<strong>en</strong>ominacióLes persones jurídiques han de t<strong>en</strong>ir un nom o d<strong>en</strong>ominaciódistintiva, <strong>en</strong> <strong>la</strong> qual ha de constar el tipus jurídic, tot i queaquest es pot expressar abreujadam<strong>en</strong>t.Segons l’article 331-4.1 de <strong>la</strong> Llei 4/2008: “Les persones jurídiqueshan de t<strong>en</strong>ir una d<strong>en</strong>ominació distintiva, <strong>en</strong> <strong>la</strong> qualha de constar el tipus jurídic, que es pot expressar per mitjàd’una abreviació”.Cal que <strong>la</strong> d<strong>en</strong>ominació de <strong>la</strong> persona jurídica no indueixi aerror <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> seva naturalesa, finalitats o activitats.Existeix<strong>en</strong> una sèrie de prohibicions, com ara que <strong>la</strong> d<strong>en</strong>ominaciód’una persona jurídica no pot consistir exclusivam<strong>en</strong>t <strong>en</strong><strong>la</strong> d<strong>en</strong>ominació d’un territori, així com el fet que no es pod<strong>en</strong>incloure expressions dotades de valor oficial o institucional, nicontràries a <strong>la</strong> llei, a l’ordre públic o als bons costums.La d<strong>en</strong>ominació d’una persona jurídica no pot coincidir ambuna preexist<strong>en</strong>t (tant si és del mateix tipus jurídic com difer<strong>en</strong>t)ni pot assemb<strong>la</strong>r-s’hi tant que pugui dur a confusió. Tampocpot coincidir o dur a confusió amb marques o noms comercialsnotoris o de r<strong>en</strong>om o tractar-se de <strong>la</strong> seva traducció.Una persona jurídica tampoc podrà utilitzar el nom o pseudònimd’una persona física, s<strong>en</strong>se el seu cons<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>t expréso s<strong>en</strong>se l’autorització de les persones legitimades si <strong>la</strong> personaja ha mort.La normativa preveu <strong>la</strong> reserva temporal de d<strong>en</strong>ominació.Els registres de persones jurídiques dep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>ts de <strong>la</strong> G<strong>en</strong>eralitatde Catalunya pod<strong>en</strong> certificar, a sol . licitud de <strong>la</strong> personainteressada, que una d<strong>en</strong>ominació no figura <strong>en</strong> el registre correspon<strong>en</strong>ti pod<strong>en</strong> atribuir reserves temporals de d<strong>en</strong>ominacióamb una durada màxima de quinze mesos. Això suposa unanovetat respecte a <strong>la</strong> situació anterior i una equiparació amb<strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ció de <strong>la</strong> d<strong>en</strong>ominació <strong>en</strong> les empreses, ja que per a<strong>la</strong> constitució d’una societat mercantil o d’una <strong>en</strong>titat subjected’inscripció <strong>en</strong> el Registre Mercantil, cal l’obt<strong>en</strong>ció prèvia<strong>en</strong> aquest registre d’una certificació favorable que reculli l’expressiód<strong>en</strong>ominativa.Així, l’article 413 del vig<strong>en</strong>t Reg<strong>la</strong>m<strong>en</strong>t del Registre Mercantil,<strong>en</strong> el seu apartat primer estableix que ”no es podrà autoritzarescriptura de constitució de societats i altres <strong>en</strong>titats subjectesd’inscripció o escriptura de modificació de d<strong>en</strong>ominació, s<strong>en</strong>seque es pres<strong>en</strong>ti al Notari <strong>la</strong> certificació que acrediti que nofigura <strong>en</strong>registrada <strong>la</strong> d<strong>en</strong>ominació escollida. La d<strong>en</strong>ominacióhaurà de coincidir exactam<strong>en</strong>t amb <strong>la</strong> que consti <strong>en</strong> <strong>la</strong> certificaciónegativa expedida pel Registrador Mercantil C<strong>en</strong>tral.”2. L’Acta fundacionalL’acta fundacional o acord de constitució d’una associació ésel docum<strong>en</strong>t primer i més important, juntam<strong>en</strong>t amb els estatuts,de <strong>la</strong> vida d’una associació.L’acta fundacional és el docum<strong>en</strong>t que dóna <strong>en</strong>trada a unaassociació <strong>en</strong> el Registre d’Associacions del Departam<strong>en</strong>t deJustícia de <strong>la</strong> G<strong>en</strong>eralitat de Catalunya.Aquest acord de constitució s’ha de formalitzar per escrit i s’hiha de fer constar, com a mínim:a ) Lloc i data de l’acta fundacional.b ) D<strong>en</strong>ominació, domicili, nacionalitat i l’edat dels socis fundadorssi són m<strong>en</strong>ors. Cal acreditar aquestes dades docum<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>t.c ) Voluntat de constituir l’associació, amb l’acta signada pertots els socis fundadors. Si es tracta de persones jurídiquescaldrà l’acta de l’òrgan correspon<strong>en</strong>t conformes’acorda formar part de <strong>la</strong> nova <strong>en</strong>titat.d ) Els estatuts de l’associació.e ) Les aportacions fetes o compromeses al patrimoni inicial,si n’hi ha.f ) La designació de les persones que han d’integrar l’òrgande govern inicial.Tot i que es tracta d’un docum<strong>en</strong>t molt formal on const<strong>en</strong>les persones fundadores i <strong>la</strong> composició del primer òrgan degovern de tota associació, no cal que hagi de passar per notariper tal d’elevar-se a públic. El que sí caldrà és que consti perescrit i que vagi signada per tots els fundadors.IV. Tràmits de constitució de l’associació29
3. Els Estatuts3.1. ConcepteÉs <strong>la</strong> norma bàsica que regu<strong>la</strong> el funcionam<strong>en</strong>t de l’associació,i juntam<strong>en</strong>t amb <strong>la</strong> Llei d’Associacions vig<strong>en</strong>t <strong>en</strong> cadamom<strong>en</strong>t i els acords vàlids presos pels òrgans de govern,constitueix el marc jurídic bàsic que han de t<strong>en</strong>ir <strong>en</strong> comptel’<strong>en</strong>titat i els seus socis.3.2. Marc legalLa Constitució Espanyo<strong>la</strong> reconeix el dret d’associació comun dret fonam<strong>en</strong>tal, i el seu contingut es des<strong>en</strong>volupa a <strong>la</strong> lleid’àmbit estatal: Llei Orgànica 1/2002, de 22 de març.El dret <strong>associatiu</strong> és un àmbit del dret privat on existeix<strong>en</strong>marges bastant amplis per l’autoregu<strong>la</strong>ció dels particu<strong>la</strong>rs,però això no vol dir que puguem alterar elem<strong>en</strong>ts ess<strong>en</strong>cialsd’allò que configura el que és i serà una associació.Cal, per tant, respectar un nucli mínim de significats. ACatalunya aquest contingut mínim és el que s’ha establertprecisam<strong>en</strong>t a <strong>la</strong> Llei 4/2008 de les persones jurídiques ja que,tal i com <strong>en</strong>s indica l’Estatut d’Autonomia de Catalunya <strong>en</strong> elseu article. 9.24, <strong>la</strong> G<strong>en</strong>eralitat de Catalunya té competènciesexclusives <strong>en</strong> matèria d’associacions i és per això que aquestallei també s’ocupa de determinar els continguts mínims quehan de t<strong>en</strong>ir uns Estatuts.3.3. Contingut dels EstatutsEls paràmetres necessaris, o contingut mínim que s’ha de t<strong>en</strong>irpres<strong>en</strong>t a l’hora de fer <strong>la</strong> redacció dels Estatuts, són els que<strong>la</strong> Llei 4/2008 estableix <strong>en</strong> el seu article 321-4:■ D<strong>en</strong>ominació: ha de fer referència a les finalitats estatutàriesde l’associació i emprar un nom que <strong>la</strong> singu<strong>la</strong>ritzi.No es pod<strong>en</strong> utilitzar d<strong>en</strong>ominacions que consisteixinexclusivam<strong>en</strong>t <strong>en</strong> l’expressió d’un territori, que indueixin aerror respecte a <strong>la</strong> naturalesa de l’associació (<strong>en</strong> especialmitjançant l’adopció de paraules o conceptes propis depersones jurídiques difer<strong>en</strong>ts), que incloguin expressionscontràries a les lleis o que atemptin contra el dret de lespersones. Tampoc podrà coincidir amb <strong>la</strong> d’una altra <strong>en</strong>titatpreexist<strong>en</strong>t ni assemb<strong>la</strong>r-s’hi tant, que pugui provocarconfusió <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> id<strong>en</strong>titat de l’associació.■ Domicili: el domicili social de l’<strong>en</strong>titat és únic, <strong>en</strong>cara quepod<strong>en</strong> existir difer<strong>en</strong>ts locals, seus o subseus, on l’<strong>en</strong>titattambé faci activitats. També es preveu <strong>la</strong> possibilitatque tota associació estatal o estrangera (regu<strong>la</strong>da <strong>en</strong>tot cas per una normativa difer<strong>en</strong>t de <strong>la</strong> cata<strong>la</strong>na) puguiobrir una delegació amb <strong>la</strong> seva inscripció <strong>en</strong> el Registred’Associacions de <strong>la</strong> Direcció G<strong>en</strong>eral de Dret i Entitats.Així ho estableix l’article 311-9.2 quan diu: “les associacionsregu<strong>la</strong>des per altres lleis d’associacions, incloses lesque d’acord amb <strong>la</strong> legis<strong>la</strong>ció estatal t<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong> consideraciód’estrangeres, que amb caràcter regu<strong>la</strong>r exerceix<strong>en</strong>activitats a Catalunya han d’inscriure llurs delegacions alRegistre d’Associacions, llevat que ja estiguin inscrites <strong>en</strong>un registre de l’Estat”.■ Àmbit territorial: designa l’espai geogràfic <strong>en</strong> què l’<strong>en</strong>titatdes<strong>en</strong>volupa principalm<strong>en</strong>t les seves activitats, s<strong>en</strong>s perjudicique puntualm<strong>en</strong>t pugui ampliar el seu radi d’acció pera aconseguir un millor complim<strong>en</strong>t de les seves finalitats.Cal, doncs, que tota <strong>en</strong>titat que s’inscriu <strong>en</strong> el Registred’Associacions de <strong>la</strong> Direcció G<strong>en</strong>eral de Dret i Entitats delDepartam<strong>en</strong>t de Justícia de <strong>la</strong> G<strong>en</strong>eralitat de Catalunya tinguiel seu àmbit d’actuació majoritàriam<strong>en</strong>t a Catalunya.■ Durada: cal fer constar <strong>la</strong> durada si l’<strong>en</strong>titat no es constitueixper temps indefinit, i <strong>la</strong> data d’inici de les seves activitatssi no és <strong>la</strong> mateixa que <strong>la</strong> data de l’acta fundacional.■ Finalitats i Activitats: cal concretar <strong>en</strong> una llista lesfinalitats que perseguirà l’<strong>en</strong>titat i, al mateix temps, lesactivitats concretes que es preveu fer per tal d’aconseguirel seu complim<strong>en</strong>t. No podran cont<strong>en</strong>ir finalitatsil . lícites o que siguin pròpies d’altres figures que no siguinassociacions.■ Requisits que s’han de complir per a adquirir o perdre <strong>la</strong>condició de soci: cal que tot soci pugui conèixer el procedim<strong>en</strong>td’admissió, així com també el procedim<strong>en</strong>t disciplinarique pugui determinar alguna sanció o, fins i tot, <strong>la</strong>seva expulsió de l’<strong>en</strong>titat.■ Drets i obligacions dels associats: <strong>en</strong> cas que l’associacióvulgui establir difer<strong>en</strong>ts tipus de socis, caldrà queespecifiqui també el règim de drets i obligacions correspon<strong>en</strong>ta cadascun dels tipus així com el règim disciplinari.■ En les associacions <strong>en</strong> què col . <strong>la</strong>bor<strong>en</strong> persones <strong>en</strong> règimde voluntariat, cal definir els seus mecanismes de participació.■ Regles <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> convocatòria i constitució de l’assembleag<strong>en</strong>eral ordinària i extraordinària.■ Regles <strong>sobre</strong> organització i funcionam<strong>en</strong>t de l’òrgan degovern.■ Règim de deliberació i adopció d’acords dels òrganscol . legiats així com el procedim<strong>en</strong>t d’aprovació de lesactes.30 UP22 • <strong>Manual</strong> <strong>associatiu</strong> <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> constitució i <strong>posada</strong> <strong>en</strong> <strong>marxa</strong> d’una associació