Islama eta Mendebaldea - Jakin
Islama eta Mendebaldea - Jakin
Islama eta Mendebaldea - Jakin
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ISLAMA, EZINBESTEKO ELKARRIZKETA<br />
• LUIS SOLS•<br />
i t x a ropen mesianikoa. Funtsezko sinesmena da xiismoan:<br />
M a h d i a D e n b o r a ren Jaun gisa identifikatzen da, <strong>eta</strong> hare n<br />
e t o rrera Azken Ord u a ren inguruan gertatuko da.<br />
Ikusi dugunez, Lehen Mundu Gerraren ondoren Iranen<br />
Pahlavitarren dinastiak hartu zuen boterea, <strong>eta</strong> derrigorrezko<br />
mendebaldetzea ezarri zuten. 1953tik erregimena<br />
munduko diktadurarik latzen<strong>eta</strong>koa bihurtu zen. Ordena<br />
horren aurreko erresistentzia gisa, fedayinak (<strong>Islama</strong>ren<br />
gudariak) agertu ziren, Anaia Musulmanen baliokide<br />
xiitatzat har daitezkeenak. Hasiera batean, u l e m a ( t e o l ogo)<br />
batzuen babesa jaso zuten, <strong>eta</strong> beren planteamenduak<br />
irandar kleroaren artean inposatzera iritsi ziren.<br />
Horien artean Rudolah Khomeini nabarmendu zen<br />
(1902-1989): Gom hiri santutik Sharen erreformen aurkako<br />
eraso bortitzak jaurti zituen. Irandar poliziaren jazarpena<br />
zela-<strong>eta</strong>, lehenik Iraken <strong>eta</strong> beranduago Parisen errefuxiatu<br />
zen, <strong>eta</strong> 1979an Sha boteretik bota zuen iraultzaren<br />
iradokitzaile nagusi bihurtu zen.<br />
I r a u l t z a ren ondoren, haren garaipenean garr a n t z i<br />
erabakigarria izandako sektore marxisten aurkako errepresio<br />
gogorrari ekin zitzaion. Fedayinak, mujahidinak <strong>eta</strong> Tudeh<br />
alderdi komunistako kideak atxilotu <strong>eta</strong> hori<strong>eta</strong>ko asko<br />
exekutatu zituzten. X a r i a, lege islamikoa, ezarri zen,<br />
Konstituzio baten bidez jasotzen zen arren. Konstituzio<br />
h o rrek Errepublika islamikoa ezarri zuen, erre f e re n d u m<br />
baten bidez berronetsia. Sistema erlatiboki demokratiko<br />
bat ezarri zen, baina Khomeiniri —«gida espiritual» gisa—<br />
Estatuko erakunde guztien gainetiko biziarteko botere a<br />
gorde zitzaion.<br />
Lider xiitak bere ideien jarraitzaile ziren islamista<br />
erradikalen gehiegikeriak moderatzeko erabili zuen boterea.<br />
Auzitegi Iraultzaileen gehiegikeriak geldiarazi zituen,<br />
baina ez zituen disolbatu. Zenbait amnistia pro m u l g a t u<br />
zituen, baina ia inoiz ez zituzten bete. Exekuzio guztiek<br />
bere sinadura eraman zezatela eskatu zuen, baina hori ere<br />
ez zen erresp<strong>eta</strong>tu.<br />
E rrepublikako Presidente kargurako buruzagi erlatiboki<br />
moderatuak sustatu zituen. Hasiera batean oinordeko<br />
moderatu bat aukeratu bazuen ere, azkenean Khame-<br />
29<br />
JAKiN
Change language