Hizkuntzen Europako Erreferentzia Marko Bateratuari buruzko ...

R (98) 6k hizkuntza modernoen esparruan gauzatzen diren jardueren helburu politikoak berresten ditu
bere atarikoan:
- Europar guztiei prestakuntza egokia eman, nazio batetik bestera mugitzeko erraztasuna emateko eta
elkarlan estuagoa bideratzeko, hezkuntza, kultura eta zientzian ez ezik, baita merkatuaren eta
industriaren esparruetan ere.
- Nazioarteko komunikazio eraginkorra sustatzeko, nortasun eta kultur aniztasuna ulertzen, onartzen
eta errespetatzen lagundu.
- Europako kultur bizitzaren aberastasuna eta aniztasuna mantendu eta garatu, nazio- eta eskualdehizkuntzen
arteko ezagutza sustatzeko, ezezagunenak ere barne hartuta.
- Europa eleanitz eta kulturanitzaren beharrak ase, hizkuntz eta kultur desberdintasunaren mugak
gainditzeko europarrak elkarrekin komunikatzeko trebatuz. Ahalegin egonkor eta iraunkorra
eskatzen du horrek, hots, hezkuntza-sistemaren maila guztiak dagokien erakundeek sustatuak,
antolatuak eta finantzatuak izatea.
- Elkarreraginaren Europan besteekin komunikatzeko trebetasunik ez duena baztertzeak ekar
ditzakeen arriskuak saihestu.
Estatuburuen lehenengo goi-bilerak garrantzi berezia eman zion azken helburu horri; Europan barrena
mugitzeko eta Europan integrazioa bideratzeko eragozpentzat hartu zuten xenofoboen eta
ultranazionalisten jarrera biolentoa, eta orobat hartu zuten Europaren egonkortasunerako eta
demokraziaren funtzionamendu egokirako funtsezko oztopotzat. Bigarren goi-bileran hiritartasun
demokratikoa lantzea jarri zuten hezkuntzaren lehentasunezko helburu gisa, eta, beraz, garrantzi berezia
eman zioten egitasmo berriagoetan kontuan hartu den honako helburu honi:
Hizkuntza modernoen irakaskuntzan, gizarte-trebetasunekin eta erantzukizunarekin batera,
independentziaz pentsatzeko, epaitzeko eta jarduteko bidea ematen duten metodoak sustatzea.
Helburu horiei jarraituz, Ministro Kontseiluak bereziki nabarmendu zuen "orain eta etorkizunera
begira, jarduera-arlo espezifiko batzuk garatzeak duen garrantzia; testuinguru paneuroparrean
eleaniztasuna bultzatzeko hizkuntzen ikaskuntza dibertsifikatzeko eta trinkotzeko estrategiak garatzeak
duen garrantzia, esaterako"; eta arreta handia eman zion hezkuntza-loturen eta trukeen garapena
sustatzeak duen garrantziari, eta, orobat, komunikazioaren eta informazioaren teknologia berriek duten
ahalmena osorik baliatzeari.
1.3. ZER DA ELEANIZTASUNA?
Azken urteotan, eleaniztasunaren kontzeptua gero eta indar handiagoa hartuz joan da Europako
Kontseiluak hizkuntzen ikaskuntzari buruz duen ikuspegian. Baina eleaniztasunak ez du hizkuntz
aniztasun soila esan nahi.
Hizkuntz aniztasunak hizkuntza asko ezagutzea edo gizarte jakin batean hizkuntza asko aldi berean
bizitzea esan nahi du. Ikastetxe batean edo hezkuntza-sistema jakin batean eskaintzen diren hizkuntzak
dibertsifikatze hutsarekin lor daiteke hori, ikasleek atzerriko hizkuntza bat baino gehiago ikas dezaten
bultzatuz, edo ingelesak nazioarteko komunikazioan duen nagusitasuna murriztuz.
Ikuspegi eleanitzak hau esan nahi du, ordea: gizabanakoak hizkuntza baten kultur ingurunean duen
hizkuntz esperientzia zabaldu ahala, hasi familia-hizkuntzatik eta gizarte-hizkuntzaraino, oro har, eta
beste herri batzuetako hizkuntzetaraino gero (izan eskolan edo unibertsitatean ikasiak, edo zuzeneko
esperientziaren bidez ikasiak), hizkuntza horiek eta kultura horiek ez ditu adimeneko gune berezietan
gordetzen; aldiz, komunikazio-gaitasun bat garatzen du, hizkuntz arloko ezagutza eta esperientzia
guztien bidez eta hizkuntzen arteko harremanaren eta elkarreraginaren bidez.
Egoeraren arabera, pertsona batek malgutasunez joko du, gero, gaitasun horren parte bakoitzera,
solaskide jakin bakoitzarekin komunikazio eraginkorra lortzeko. Adibidez, solaskideek hizkuntza
desberdinak edo dialekto desberdinak erabil ditzakete, eta horrela bakoitzak hizkuntza batean zerbait
adierazteko duen trebetasuna eta beste hizkuntza bat ulertzeko duena ustiatuko dute.
Pertsona batek hizkuntza bat baino gehiago ezagutzea balia dezake idatzizko nahiz ahozko testu bati,
aldez aurretik "ezezaguna" zuen hizkuntza batekoa izanik ere, zentzua hartzeko, baldin nazioarteko
oinarri bera duten eta beste forma batekin agertzen diren hitzak ezagutzen baditu. Ezagutzaren bat
badutenek, txikia izan arren, lagungarri moduan erabil dezakete, hizkuntza bateraturik ez duten eta,
beraz, elkarrekin komunikatzeko ahalmenik ez duten gizabanakoen artean bitartekotza-lanak egiteko.
Bitartekotzarik ezean ere, gizabanako horiek nolabaiteko komunikazio-maila bat lor dezakete, baldin eta
hizkuntz arloan duten esperientzia guztia baliatzen badute, hizkuntza eta dialekto desberdinetako
15