Hizkuntzen Europako Erreferentzia Marko Bateratuari buruzko ...

- arlo hori egongo da, seguru aski, maila horretan, eta deskribatzaileak idatz zitezkeen, baina ez
dituzte idatzi;
- arloak egon behar luke maila horretan, baina formulazioak oso zaila dirudi, ezinezkoa ez esatearren;
- arloa ez da agertzen edo ez du garrantzirik maila horretan. Ezin egin daiteke bereizketarik.
Erreferentzi Markoaren erabiltzaileek deskribatzaile multzoa erabili nahi badu, deskribapen horretako
hutsuneekin zer egin erabaki beharko dute. Adibidez, dagokien arloan zabalago lantzeko utz daitezke
hutsune horiek, edo/eta erabiltzailearen sistemako bertako materiala erabili. Bestalde, bere horretan ere
utz daitezke zenbait hutsune. Hala utz daiteke, adibidez, maila-multzo baten goialdean edo behealdean
garrantzirik ez duen kategoria bat. Eskalaren erdian hutsune bat agertzeak, bestalde, bereizketa
esanguratsurik egitea zaila dela esan nahi du.
3.8. NOLA ERABILI HIZKUNTZ GAITASUNAREN DESKRIBATZAILE-ESKALAK
1., 2. eta 3. koadroetan agertzen diren erreferentzi maila bateratuek ahozko gaitasunaren mailaketa
osatzen dute. Halako eskalen garapenari dagozkion xehetasun teknikoak A eranskinean agertzen dira.
Ebaluazioaz diharduen kapituluak, 9. kapituluak, berriz, erreferentzi maila bateratuan eskalak hizkuntz
gaitasunaren ebaluaziorako iturri gisa nola erabil daitezkeen agertzen du.
Nolanahi ere, garrantzi handiko auzia da hizkuntz gaitasunaren mailaketen eztabaidan mailak zein
helbururi erantzun behar dion identifikatzea, eta deskribatzaile-eskalen formulazioa helburu horri behar
bezala egokitzea.
Gaitasun-eskalen artean hiru eskala-mota funtzional bereizten dira: a) erabiltzailearengan
oinarritutako eskala, b) aztertzailearengan oinarritutakoa; eta c) ebaluazioaren diseinatzailearengan
oinarritutakoa (Alderson, 1991). Funtzio jakin baterako den eskala bat beste baterako erabiltzen denean
arazoak sor daitezke, horretarako behar bezala formulatuta dagoela frogatzen ez bada behintzat.
a. Erabiltzailearengan oinarritutako eskalak maila jakin bateko ikasleen jarrera tipikoak edo
probableak zehazten ditu. Ikaslea zer egiteko gai den azaltzen dute era horretako eskalek, eta era
positiboan formulatuta daude, baita behereneko mailetan ere:
“Frantses erraza uler dezake, baldin eta poliki eta garbi hitz egiten bazaio, eta gai da mezu eta iragarki labur, garbi eta
bakunen ideia nagusiez jabetzeko.”
Échelle de compétence langagière des Eurocentres, 1993: Compréhension de l’oral – Niveau 2.
Baina mugak ere adieraz ditzakete:
“Ataza eta egoera bakun eta arruntetan komunikatzeko gai da. Idatzizko mezu bakunak uler ditzake, hiztegiaren
laguntzaz. Hiztegirik gabe, ideia orokorra uler dezake. Hizkuntz gaitasun mugatua izateak komunikazioa etenarazten eta
gaizki ulertuak sortzen ditu egoera ez ohikoetan.”
Échelle de compétence langagière sur neuf niveaux, Finlande, 1993 - Niveau 2.
Erabiltzailearengan oinarritutako eskalak orokorrak dira, eta mailako deskribatzaile bana ematen
dute. Finlandiako erreferentzi eskala halakoa da. 1. koadroak ere –Erreferentzi maila orokorren sarrera
moduan kapitulu honetan agertzen dena– maila bakoitzeko gaitasun-mota baten laburpen orokorra
eskaintzen dio erabiltzaileari. Erabiltzailearengan oinarritutako eskalek lau trebetasunak erakuts
ditzakete, gorago Eurocentresen eskalan adierazi den moduan, baina bakuntasuna da era honetako
eskalen ezaugarri nagusia.
b. Aztertzailearengan oinarritutako eskalek balorazio-prozesua gidatzen dute, eta bertako
deskribatzaileek espero den jarduera-kalitatearen alderdiez dihardute oro har. Jarduera jakin baten
gaitasunaren ebaluazio metatua egiten da. Era honetako eskalek ikaslearen jardueraren kalitateari
ematen diote garrantzia, eta era negatiboan formulatuak izan ohi dira, goreneko mailetan ere,
formulazioak azterketa batean gainditu beharreko nota lortzeko eskatzen den arauari erreferentzia egiten
dionean bereziki.
“Koherentziarik gabeko diskurtsoak eta zalantzek sarritan komunikazioa eragozten dute, eta ahalegin berezia eskatzen
diote entzuleari.”
Certificate in Advanced English 1991 (University of Cambridge Local Examination Syndicate), Paper 5 (Oral)
Criteria for Assessment: Fluency: Band 1-2 (bottom of 4 bands).
Formulazio negatiboak, nolanahi ere, ekidin daitezke, hein handi batean, baldin eta garapen
kualitatiboaren ikuspegiari jarraitzen bazaio, eta informatzaileek jarduera egokien adibideak analizatzen
eta deskribatzen badituzte.
43