Hizkuntzen Europako Erreferentzia Marko Bateratuari buruzko ...

- Komunikazio-gaitasunak: hizkuntz gaitasunaren, gaitasun pragmatikoaren eta gaitasun
soziolinguistikoaren hainbat alderditarako mailakako deskribatzaileak aurkezten dituzte.
Gaitasunaren alderdi askok ez dute ematen maila guztietan definitzeko modukoak; esanguratsuak
direla frogatu den kasuetan bakarrik egin da bereizketa.
Deskribatzaileek orokorrak izaten jarraitu behar dute osotasun-ikuspegia emateko; mikrofuntzioen,
gramatika-formen eta hiztegiaren zerrenda xeheak hizkuntza jakinetarako zehaztapenetan agertzen dira
(adibidez, Atalase-maila, 1990). Maila bakoitzean deskribatzen diren komunikazio-atazak gauzatzeko
behar diren funtzioen, nozioen, gramatikaren eta hiztegiaren analisia hizkuntzazko zehaztapen-sail
berriak garatzeko prozesuaren parte izan daitezke. Modulu horrek iradokitzen dituen gaitasun orokorrak
(adibidez, munduaren ezagutza, ezagutza-trebetasunak) antzera gara litezke, zerrendetan.
4. eta 5. kapituluetako testuari lotuta agertzen diren deskribatzaileak:
- Beren formulazioa hizkuntz gaitasunaren mailak definitzen diharduten erakunde askoren
esperientzian oinarritua da.
- 4. eta 5. kapituluetan aurkeztutako ereduarekin batera landu dira, honako elkarreragin hauen bidez:
(a) egile-taldearen lan teorikoa, (b) hizkuntz gaitasunaren esparruan dauden eskalen analisia eta (C)
irakasleekin egindako lantegi praktikoak. 4. eta 5. kapituluetan agertzen diren kategorien
deskribapen integratzaile eta erabatekorik egiten ez duten arren, eskala horiek deskribatzaile
horiekin bat etorriko liratekeen deskribatzaile-multzo bat irudikatzeko aukera ematen dute.
- Erreferentzi maila bateratuekin alderatu dira: A1 (Hasierakoa), A2 (Tartekoa), B1 (Atalasea), B2
(Aurreratua), C1 (Gaitasun operatibo eraginkorra) eta C2 (Menderatze-maila).
- A eranskinean deskribatzaile eraginkorretarako finkatzen diren irizpideei jarraitzen zaie, hots,
laburrak dira, garbiak eta gardenak, termino positiboetan formulatuta daude, deskribapen espezifiko
bat egiten dute, eta interpretazioa egiteko adinako independentzia dute, hots ez daude beste
deskribatzaile batzuen formulazioaren mende.
- Gardenak, baliagarriak eta egokiak dira, hezkuntza-arlo askotatik etorrita, beren ama-hizkuntza
irakasten duten edo ez duten irakasle-taldeen ustez. Irakasleek deskribatzaile horiek ulertzen
dituztela dirudi, eta hobetu ere egin dituzte, berekin egindako lantegietan eta milaka adibidez
osatutako oinarrizko sail batetik abiatuta.
- Egokiak dira ikasleak bigarren hezkuntzako bi zikloetan, lanbide-heziketan eta helduen hezkuntzan
duen benetako aprobetxamendua deskribatzeko eta, beraz, helburu errealistak adierazteko
baliagarriak izan daitezke.
- Eskala bateratu batean era objektiboan neurtu dira (salbuespen nabarmenak salbuespen). Horrek
esan nahi du eskalako deskribatzaile gehienen kokalekua ez dela autoreen iritzietan oinarrituta soilik
zehaztu, ikasleen aprobetxamendua neurtzeko interpretatu diren moduan oinarrituta baizik.
- Irizpideen zehaztapen-sail bat ematen du atzerriko hizkuntzen gaitasunaren continuum delakoari
dagokionez, irizpide jakin baten ebaluazioa egiteko malgutasunez erabil daitekeena, eta lekuan
lekuko sistemekin, lekuan lekuko esperientzian oinarritutako sistemekin, aldera daiteke, eta helburusail
berriak lantzeko erabili.
Deskribatzaile-multzoa, osotasun gisa, ez da zehatza, eta testuinguru jakin batean bakarrik mailakatu
da (testuinguru eleanitz eta sektoreanitz batean), atzerriko hizkuntzen ikaskuntzaren testuinguruan, hain
zuzen ere, baina honako ezaugarri hauek ditu:
- Malgutasuna: deskribatzaile-multzo bera “hitzarmenezko maila” zabalen arabera antola daiteke –
hemen bezala–, Rüschlikoneko Sinposioan zehaztutako mailetan oinarrituta; maila horiek erabili
dituzte Europar Batzordeak, DIALANG proiektuan (ikus C eranskina), eta ALTE (Association of
Language Testers in Europe) (Ikus D eranskina) elkarteak. “Maila pedagogiko” mugatuago gisa ere
aurkez daitezke.
- Koherentzia. Edukiaren ikuspuntutik. Deskribatzaile desberdinetan sartu diren antzeko osagaiek,
edo osagai berdin-berdinek, antzeko eskala-balioa dutela ikusi da. Eskala-balio horiek erakusten
dute, hein handi batean, zein iturritatik abiatu diren hizkuntz gaitasunen mailaketaren egileak.
Dirudienez, harreman koherentea dute, orobat, Europar Kontseiluaren zehaztapenen edukiekin, eta
baita DIALANG eta ALTE proiektuek proposatutako mailekin ere.
37