Ons Erfenis - Die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika

More documents

Recommendations

Info

Diskussie Prof rof rof rof. rof. . BJ BJ (Bennie) (Bennie) van van der der W WWalt W alt (P (Potchefstroom) (P (P otchefstroom) Die Postmodernisme • ’n Verleentheid en ’n geleentheid • Selfs hier aan die suidpunt van Afrika moes enige (ingeligte) leser al die woord “postmodernisme” teëgekom het. Ten minste op akademiese gebied – ook in teologiese kringe – is dit vandag dié modewoord. (Om dié term in ’n artikel te gebruik, verhoog deesdae jou aansien!) Op filosofiese gebied word baie geskryf – en gestry – oor wat die postmodernistiese denke presies inhou. Hierdie populêre artikel wil nie dié filosofie beskryf nie, maar oor die postmodernistiese lewensgevoel iets sê, omdat dit – al is ons onbewus daarvan – ook ons individuele en ons kerklike lewe beïnvloed. ’n Vergelyking tussen Modernisme en Postmodernisme ’n Modernistiese geestesklimaat het die Westerse wêreld vir ongeveer 300 jaar (18de – 20ste eeu) oorheers. Dié tydperk is gekenmerk deur geloof in die rede (’n vergoddelikte verstand), en word daarom ook as die tyd van die Rasionalisme aangedui. Vanaf ongeveer die helfte van die vorige eeu word egter besef dat die verstand en die wetenskap nie in staat is om die verwagte verlossing te bied nie. Die verafgoding van die rede slaan om in ’n verguising daarvan. Hierdie irrasionalistiese wending was die begin van die hedendaagse Postmodernisme. Die groot vertroue in die verstand en die wetenskap as ’n weg na waarheid en geluk word vervang met diepe wantroue daarin. Die verskillende klem wat die twee lewensvisies lê sou op eenvoudige wyse soos volg verduidelik kon word: die werklikheid is logies dit is méér as logies rasioneel emosioneel geloof is onlogies geloof strek verder as logiese wat ons weet wat ons nie weet nie neutraliteit bevooroordeeldheid een waarheid baie waarhede duidelikheid veelsinnigheid eenheid verskeidenheid gelykheid uniekheid veiligheid risiko tydloosheid tydsgebondenheid sistematies eklekties kontinuïteit diskontinuïteit voorspelbaarheid onvoorspelbaarheid 32 • Die Kerkblad September 2006 • antwoorde vrae absolute sekerheid diep onsekerheid Sulke sleutelbegrippe kan ons help om die postmodernistiese lewensgevoel te peil. Omdat die Postmodernisme sowel ’n verleentheid is as ’n geleentheid bied, let ons vervolgens eers op hoe gevaarlik dit is, en daarna op moontlike aanknopingspunte by hierdie kontemporêre lewensgevoel. Die Postmodernisme is gevaarlik Die Postmodernisme wil nie bloot net ’n nuwe styl (bv. op die gebied van die argitektuur of woordkuns of die wetenskap) wees nie. Dit is veel ingrypender, omdat dit ’n heeltemal nuwe manier van dink wil wees. Dit gaan ook nie slegs om veranderinge ten opsigte van enkele onderdele van die Westerse kultuur nie, maar oor die geheel. Dit verwerp tereg die verafgoding van die mag van die rede en die beperkte kennis wat dit kan bied. Daarom beklemtoon dit ander maniere om tot die waarheid te kom. Dit bied egter nie iets beters nie. Dit is bloot ’n gevolg en die voltooiing van die sekulariseringsproses of verwêreldliking wat drie eeue gelede met die Rasionalisme begin het. Dit is die jongste poging van ’n van-God-vervreemde wêreld om te probeer bewys dat die mens, sonder om antwoord op God se Woord te gee, kan dink en leef. Want godsdiens – ook die Christelike – word wel geduld, maar dit is volgens hierdie lewensvisie ’n persoonlike saak. Dit moet tot die private lewe beperk word. Ons mag nie ander mense of samelewingsverbande aan universele Christelike reëls of dogmas bind nie. Die tyd van sulke onderdrukkende “groot verhale” is verby. Natuurlik kan so ’n standpunt nie konsekwent gehandhaaf word nie. Want as daar geen waarheid bestaan nie, kan ook die uitspraak dat “geen finale waarheid bestaan nie” nie waar wees nie! Op die keper beskou, vervang die sekulêre Postmodernisme die ander “verhale”. Die Postmodernisme stuit dus nie, maar bevorder gewoon die sekulariseringsproses – die grootste hedendaagse vyand van die Christendom.
Die onverdraagsaamheid van verdraagsaamheid Die gedagte dat die Postmodernisme godsdienstige verdraagsaamheid sou bevorder, is misleidend. Die Christelike gedagte van godsdienstige verdraagsaamheid is (in die 17de eeu toe die mense moeg was van al die godsdiensoorloë) gebou op die vertroue dat die evangelie homself kan waar maak en nie mag en selfs geweld nodig het om dit te bevorder nie. Gedurende die 18de en 19de eeu word godsdienstige verdraagsaamheid in die rasionalistiese denke egter gegrond op die feit dat besef is dat dit nie moontlik is om op redelike gronde te bewys of ’n godsdiens waar of vals is nie. ’n Milde relativisme word voorgestaan. Geen godsdiens is absoluut nie. Hulle is soos die verskillende voetpaadjies wat uiteindelik dieselfde bergtop bereik; soos die speke van ’n wiel wat uiteindelik by dieselfde as uitkom; of soos verskillende soorte pynstillers wat almal die pyn verdoof! Die keuse tussen die verskillende godsdienste moet dus aan die individu oorgelaat word. Godsdiens mag egter nie ’n rol in die openbare lewe speel nie. Aan die einde van die vorige eeu het die milde of gematigde relativisme in radikale relativisme oorgegaan. Postmodernistiese denkers radikaliseer die rasionalistiese posisie: dit is nie so dat ons nie weet watter pad die regte is nie – alle paaie is reg, solank dit vir jou erns is! Die vroeëre ateïsme van geen god nie word nou vervang met die standpunt van enige god is aanvaarbaar! Hierdie postmoderne standpunt klink uiters verdraagsaam. Dit is egter ’n rookskerm, skyn, want alle standpunte word verdra op voorwaarde dat hulle die postmodernistiese dogma aanvaar, naamlik dat alle godsdienste waar is. Christene, Moslems, Jode en ander godsdienste wat nie hierdie uitgangspunt wil aanvaar nie, word van onverdraagsaamheid en fanatisme beskuldig. Ons het hier dus geensins ’n voorbeeld van demokrasie op godsdienstige gebied in ’n multigodsdienstige samelewing nie. Die Postmodernisme kan net so anti-Christelik wees/word soos die ou heidense, Romeinse godsdiens uit die tyd van die vroeë Christendom. In die Romeinse Panteon met sy baie gode is die aanhangers van talle godsdienste verwelkom – behalwe Christene, omdat hulle nie bereid was om hulle godsdiens te relativeer en hulle God gelyk te stel met al die ander gode nie. ’n Gevaar binne die kerk self Dié hedendaagse soort sekularisme is egter nie ’n “gevaar Diskussie daarbuite” nie, maar binne onsself. Die oorsaak vir die sekularisering van die Weste mag immers nie net buite die kerk gesoek word nie. Dit het sy oorsprong ook binne die Christendom self, wat – nou al vir 2 000 jaar – die werklikheid en ons lewe in ’n heilige en sekulêre terrein verdeel, sodat die perspektief van God se allesinsluitende, lewensomvattende Koningsheerskappy tot die geestelike en die kerklike lewe beperk word. Ook in Suid-Afrika was die verwêreldlikingsproses lank voor 1994 reeds aan die gang. Dit, ten spyte van die oppervlakkige invloed van die kerke – of dalk juis as gevolg van die feit dat die Christelike geloof bloot ’n “heilige vernislagie” bo-op die res van die samelewing was. Die nuwe politieke bedeling (op grond van ’n sekulêre, liberale grondwet) het die verwêreldliking van die samelewing (die skeiding tussen geloof en politiek) bloot gewettig. Twee belangrike vrae is dus die volgende: (1) In hoe ’n mate is ons kerke self al besmet deur die virus van die sekularisme? (2) Indien ons van die gevaar bewus is, beveg ons dit op die regte manier? Baklei ons nie dikwels eerder teen die simptome of gevolge daarvan (bv. op politieke of onderwysgebied) nie, sonder om die wortel van die kwaad – ook in onsself – uit te roei? Verkondig ons werklik – en leef ons dit uit – die Koningskap van God op alle terreine, of verkondig ons steeds meer en meer ’n beperkte evangelie vir die persoonlike geloof en die kerk? Leef ons in alles in diepe afhanklikheid van God, of dalk alleen nog met betrekking tot dinge soos ons ewige saligheid waarvoor ons nie self kan sorg nie? Aanknopingspunte by die hedendaagse lewensgevoel Die kerk moet soos ’n barometer of seismograaf hierdie nuwe lewenswyse en –gevoel registreer en dit probeer verstaan. Want – sonder om dit goed te keur – moet ons dit as aanknopingspunt gebruik om op relevante wyse vir die hedendaagse mens die evangelie te verkondig. Die kerk mag nie self postmodernisties word nie, maar moet die postmodernistiese mens bedien. Ek noem ’n paar trekke waarby ons kerke moontlik kan aansluit: • ’n Terugkeer na die grondliggende, basies geestelike uitgangspunte wat al ons doen en late bepaal. ’n Soeke na die geestelike, na spiritualiteit. • Klem op belewenis, ervaring, emosie en intuïsie teenoor koue logika. Die leerstellige moet saamgaan met en geleentheid bied vir die behoefte aan outentieke Godservaring, sonder ingewikkelde dogmas. Teenoor die intellektualistiese skemas van vroeër dus ’n meer mistieke denkwyse. • Die Kerkblad September 2006 • 33
Page 3 and 4: inhoud inhoud 2 UIT DIE WOORD Ja, m
Page 5 and 6: nie. Hy het Levi se geweldsbegin ve
Page 7 and 8: Hoofartikel Oorlog in die Midde- Oo
Page 9 and 10: Prof rof rof. rof . JM JM JM (K (Ko
Page 11 and 12: Die redakteur gesels met ... Prof.
Page 13 and 14: My bedieningsveld het ook nog die g
Page 15 and 16: waarin Satan meen dat hy regeer, mo
Page 17 and 18: nie.” Omdat Christus gesterf het,
Page 19 and 20: Daar is net één bron en één maa
Page 21 and 22: hul beurt van Christus self ontvang
Page 23 and 24: Prof rof rof. rof . JA JA (K (Koos)
Page 25 and 26: Dr Dr. Dr . F F (F (Frans) (F (Fran
Page 27 and 28: Dr Dr. Dr . SJ SJ (K (Kobus) (K obu
Page 29 and 30: Dr Dr. Dr . PW PW PW (Pieter) (Piet
Page 31: Gereserveerde deelname Tog moet ons
Page 35 and 36: Herman Herman T TToerien T Toerien
Page 37 and 38: Prof rof rof. rof . JPL JPL (Jakkal
Page 39 and 40: Dr Dr. Dr . PW PW PW (Pieter) (Piet
Page 41 and 42: DB Wallace ($25) en nou ook standaa
Page 43 and 44: Op 27 Junie 1931 is Johannes Petrus
Page 45 and 46: Psalmfees in Pretoria Vir die afgel
Page 47 and 48: Ds. Ben Fourie (Voorsitter: Nasiona
Page 49 and 50: Die Die gebou gebou waaraan waaraan
Page 51 and 52: BEROEPE Ontvang • Ds. JA Erasmus
Page 53 and 54: DOODSBERIGTE Marthina Cornelia Bree
Page 55 and 56: oetes, gesellige kaggelvuur. R120 p
Page 57 and 58: NOORDKAAP KURUMAN: DE DUINE LODGE.

Ons Erfenis - Die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?