Rapport 'Geweld tegen gezagsdragers' - Universiteit Utrecht

2. Gezagsdragers en geweld
2.1 Inleiding
Twee typen gezagsdragers staan dus centraal, temidden van andere categorieën: politie
en politici (in casu burgemeesters en wethouders). Om deze twee typen gezagsdragers in
perspectief te plaatsen, worden hieronder eerst andere categorieën van publieke
functionarissen in beeld gebracht, waarna de twee centrale categorieën worden belicht.
Vervolgens zal duidelijk worden gemaakt wat onder geweldsincidenten kan worden
verstaan, waarbij wij niet zozeer over geweldsincidenten zullen spreken, maar over
gezagsondermijnend gedrag. Daarna zullen voor politie en politici ‘facts & figures’ worden
gepresenteerd rond de aantallen en aard van (gewelds)incidenten. Om de feiten in
perspectief te plaatsen zullen niet alleen cijfers voor Utrecht, maar ook landelijke cijfers
worden weergegeven. Aansluitend worden de gevolgen van deze cijfers verkend, om te
bepalen hoe ernstig de situatie is.
2.2 Categorieën
Publieke functionarissen zijn er in soorten en maten, waarbij schematisch een grove
vloeiende lijn zichtbaar is van overheid naar samenleving:
- de dragers van staatsgezag waar we het in dit rapport vooral over hebben –
politie, politici – en daarnaast ook officieren van justitie, rechters;
- overheidspersoneel of ambtenaren die burgers helpen, zoals baliemedewerkers bij
gemeenten, of voorlichters;
- maatschappelijke dienstverleners, zoals huisartsen, ambulancemedewerkers,
artsen, verpleegkundigen, leraren, bus- en tramchauffeurs;
- gewone burgers die medeburgers helpen, zoals vrijwillige brandweer, klaar-overs.
Zoals gesteld, het onderzoek richt zich op statelijke gezagsdragers – politie, politici –
maar dat gebeurt tegen de achtergrond van andere hulpverleners en dienstverleners die
door burgers worden belaagd. Niet alleen omdat zij allen getroffen kunnen worden door
geweld wanneer zij hun werk doen en burgers bijstaan, maar ook omdat politie en politici
19