Rapport 'Geweld tegen gezagsdragers' - Universiteit Utrecht

dat niet of minder zou gebeuren. Geweldsincidenten worden structureel; agenten worden
‘voortdurend bedreigd’.
Ten derde kunnen bedreiging en geweld juridische ‘feiten’ zijn, maar voordat het
zover is, moet eerst de normale rechtsgang gevolgd worden. Met andere woorden, in
juridische zin is een geweldsincident wel een aanleiding voor nader onderzoek en
mogelijke vervolging en/of verhaal, maar nog niet definitief in termen van aard en ernst
geclassificeerd. Vooral dit laatste bemoeilijkt het werken met definities van geweld en
schema’s voor soorten incidenten – waar we later op ingaan –, omdat de definities en
schema’s die bestuurlijk ingezet worden, niet zonder meer rechtskracht hebben. Als
agenten agressief worden bejegend, dan is dat in juridische zin nog geen feit; juridische
vertaling is nodig. Eerst moet blijken of de agressie in strafrechtelijke termen kan worden
vertaald als bedreiging of geweld. Vervolgens moet ook bewezen kunnen worden dat
sprake is geweest van bedreiging of geweld. Pas wanneer er geen omstandigheden zijn
die een veroordeling weerhouden, kunnen strafrechtelijke sancties worden opgelegd.
2.4.1 Definities
Het voorgaande betekent dat we geweld kunnen definiëren, maar tevens dat definities
globaal zullen blijven, en dat de aard en ernst van concrete geweldsincidenten niet altijd
eenduidig kunnen worden vastgesteld. Dat blijkt ook wel uit gangbare definities,
bijvoorbeeld die van Binnenlandse Zaken (zie Bont & Blauw 2008: 10):
Definitie agressie en geweld: Het welbewust verbaal uiten, gebruiken van fysieke
kracht of macht, dan we het dreigen daarmee, gericht tegen een werknemer,
onder omstandigheden die rechtstreeks verband houdt met het verrichten van de
publieke taak, hetgeen resulteert of waarschijnlijk zal resulteren in gevoel van
bedreiging, materiële schade, letsel, de dood of psychische schade.
Wij kiezen voor een andere definitie, die niet begint bij een geweldsincident, maar bij een
incident waarbij gezagsondermijnend gedrag wordt vertoond. Dat is van belang omdat de
bestuurlijke en juridische kanten van de problematiek dan nadrukkelijker onderscheiden
en op elkaar betrokken kunnen worden:
Een incident is een geval van gezagsondermijnend gedrag dat kan bestaan uit het
verrichten van geweldshandelingen, het uitoefenen van verbaal geweld, gedrag
dat gezagsuitoefening frustreert zonder gewelddadig te zijn dan wel een
combinatie van deze soorten van gedrag, waarbij het gezagsondermijnend gedrag
zich kan richten tot de persoon van de gezagsdrager, objecten van gezag en/of
relevante derden.
23