Rapport 'Geweld tegen gezagsdragers' - Universiteit Utrecht

diegene die benadeeld is door een onrechtmatige daad, slechts verhaal heeft op de
aansprakelijke alleen van de door hemzelf geleden schade.
In de praktijk zal bij een ‘dienstongeval’, waarvan geweld tegen politieagenten
een voorbeeld is, slechts een beperkt deel van de schade bij de politieambtenaar zelf
terecht komen. De overheid heeft bij dergelijke ongevallen een ruime vergoedingsplicht
(op grond van Barp/Bapz). De overheid moet de inkomensschade en de kosten van
geneeskundige behandeling en verzorging die de ambtenaar moet maken als gevolg van
een ongeval voor zijn rekening nemen. Ook de immateriële schade moet door de
overheid vergoed worden. In geval van overlijden wordt de inkomstenschade en zelfs de
affectieschade bij de nabestaanden vergoed. 6
Het grootste deel van de schade zal dus rechtstreeks door de werkgever (de
overheid) worden gedragen. De beperkte (rest)schade die bij de werknemer zelf zal
komen te liggen, is bijvoorbeeld de materiële schade (kledingschade) en aanverwante
kosten (zoals stomerijkosten). 7 De vraag rijst of het wenselijk is om de politieagent voor
wat betreft het verhaal van deze kosten naar de civiele rechter te sturen. Overwogen zou
kunnen worden dat de overheid in het kader van goed werkgeverschap (onder meer de
erkenning dat deze schade niet aan de betrokkene zelf toe te rekenen is) d.m.v. een
bestuursmaatregel zelf in vergoeding van deze schadeposten voorziet. De overheid kan
deze kosten na betaling als verplaatste schade terugvorderen van de aansprakelijke.
Mocht de overheid niet hierin voorzien, dan kan de benadeelde politieagent zelf alsnog
een vordering tot vergoeding van deze schade instellen, niet alleen tegen de
schadeveroorzaker zelf maar ook tegen de overheid wegens schending van de zorgplicht
door de werkgever.
Voor zover de schade van de benadeelde politieagent reeds is vergoed, heeft de
politieagent zelf geen verhaalsmogelijkheid meer tegen de aansprakelijke omdat de
ontvangen vergoedingen als voordeel toegerekend worden op zijn vergoedingsaanspraak
(het doel is dubbele vergoeding aan de benadeelde te vermijden).
Hoe zit het dan met de rechten van de overheid die als werkgever het grootste
deel van de schade voor eigen rekening zal nemen? De overheid beschikt als werkgever
over een eigen zelfstandig verhaalsrecht (Verhaalswet ongevallen ambtenaren: VOA 8 ).
Wanneer de overheid aan of ten behoeve van een ambtenaar krachtens diens
rechtspositieregeling uitkeringen of verstrekkingen verleende ter zake van een aan deze
overkomen ongeval, verschaft deze wet de overheid de mogelijkheid tot verhaal van
deze kosten jegens diegene die privaatrechtelijk aansprakelijk zou zijn voor diens
schade.
6
Regeling uitkering dienstongevallen politie 18 oktober 2007/nr. 2007-0000348962, gepubliceerd in
Staatscourant 31 oktober 2007.
7
Op een abstracter niveau valt ook nog te denken aan het verlies van zelfredzaamheid, de daling van de
economische waarde op de arbeidsmarkt en eventuele post-professionele schade.
8
Wet 31 juli 1965, Staatsblad 1965, 354.
46