Rapport 'Geweld tegen gezagsdragers' - Universiteit Utrecht

functioneren van het stelsel was dat het stelsel geen specifieke aandacht heeft voor de
communicatieve kant. Immers als lokale politici met geweld of bedreiging geconfronteerd
worden, dan is dat en de veiligheidsmaatregelen die daaromtrent genomen worden
thematiek die in de lokale media en ook bij het groter publiek besproken worden. Wat
een lokale politicus wel en wat hij beter niet kan melden in de media is niet altijd zo
eenvoudig aan te geven.
Voor de rest valt er over de repressieve kant van de aanpak van geweld niet
zoveel te rapporteren, simpelweg omdat er in de regio nauwelijks ervaring mee is.
Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor de preventieve kant. Op de enkele keer na dat het
Stelsel Bewaken en Beveiligen is gebruikt voor specifieke veiligheidsmaatregelen (die
uiteraard gericht waren op preventie) zijn er op regionaal niveau geen preventieve
maatregelen genomen. Het thema geweld en agressie tegen politici is op het niveau van
gemeenten nauwelijks een thema, en derhalve ook geen onderdeel van
inwerkprogramma’s, aparte instructies en terugkerende thema in vergaderingen met OM
of politie. Vandaar ook dat het ministerie van BZK dit thema onlangs naar voren heeft
gebracht voor het genootschap van burgemeesters.
Dat laatste is overigens niet onbelangrijk. Hoewel aan de oppervlakte de
thematiek van geweld en agressie tegen lokale politici nauwelijks speelt, leeft het wel bij
de betrokkenen. Veel incidenten tegen lokale politici worden namelijk niet als zodanig
gekwalificeerd, maar gezien als negatief, maar onlosmakelijk onderdeel van het werk.
Aangifte wordt niet gedaan, omdat lokale politici denken dat dit weinig oplost en de
problematiek eerder erger dan lichter maakt. Vaak heeft de agressie of bedreiging een
gerelateerde oorzaak (bijvoorbeeld een gemeentelijke beslissing) en een aangifte, zeker
als dit ook in de lokale media bekend wordt, levert alleen dan nog meer gedoe op, waar
de lokale bestuurders niet op zitten te wachten.
Volgens respondenten is het beperkt aantal aangiftes slechts “het topje van de ijsberg”
en worden lokale bestuurders geregeld geconfronteerd met bedreigingen, agressiviteit en
verbaal geweld, en niet alleen tijdens de uitoefening van hun functie, maar zelfs ook
thuis en met betrekking tot gezinsleden. Er wordt dan weliswaar geen aangifte van
gedaan, maar de thematiek wordt wel (informeel) besproken met collega bestuurders en
met ambtelijke ondersteuners. Op basis van “gezond verstand” probeert men dan er een
omgang mee te vinden. Bij belangrijke evenementen of raadsvergaderingen, waarbij
mogelijkerwijs veiligheidsrisico’s kunnen optreden, wordt enige voorzichtigheid betracht.
In regulier overleg tussen de gemeente en de politie komen die momenten aan de orde
en men spreekt dan veiligheidsmaatregelen van beperkte strekking onderling af (zoals
korte communicatielijnen, of extra surveillances). Omdat er eigenlijk nog nooit een echt
groot incident is geweest, wordt deze handelswijze wel voldoende geacht. Overigens
58