schrijven tussen realisme en naturalisme - DSpace at Open ...

verwend door de manier van leven in Indië en tijdens zijn Indische jaren was
hij waarschijnlijk ook te wereldwijs geworden. Later bracht Couperus zijn
gevoelens hierover als volgt onder woorden: “(…) Ik vond het in Holland
verschrikkelijk. Ik geloof, dat ieder Indisch kind, komende in Holland, het zo
moet vinden” (Bastet, Louis Couperus, p, 84). Volgens Bastet leefde
Couperus in die fase van zijn bestaan min of meer in een fantasiewereld.
Een prettige bijkomstigheid tijdens de schooltijd op de HBS in Den Haag was
wel, dat Louis Couperus er een goede vriend kreeg. Dit was de latere
schrijver Frans Netscher (1864-1923). Hij was de zoon van een resident en
hij had, net als Louis, ook een Indisch verleden. Met hem kon Couperus over
allerlei onderwerpen filosoferen. Ze verslonden het ene boek na het andere
en in die periode lazen ze een aanzienlijk deel van de wereldliteratuur.
Couperus werd vooral bekoord door Ouida (1839-1908) en Zola.
Maar de meest verzachtende omstandigheid tijdens die moeizame HBS-tijd
was toch ongetwijfeld zijn leraar Dr. Jan ten Brink (1834-1901). Deze leraar,
die later hoogleraar in Leiden werd, herkende het schrijftalent van de jonge
Couperus. Ze begrepen elkaar en er ontstond een jarenlange vriendschap.
Toen Louis Couperus in het derde jaar van de HBS weer dreigde te blijven
zitten, mocht hij de school voorgoed verlaten. Vanaf die tijd kreeg hij privéles
van Dr. Jan ten Brink en van vader Couperus. Jan ten Brink onderwees hem
alles over literatuur en kunst. Vader Couperus, die inmiddels niet langer
aandrong op een carrière in de koloniën, doceerde Latijn, Grieks, muziek en
toneel. Louis Couperus was blij met deze oplossing. Nu hij niet langer het
vooruitzicht had, dat hij in Indië moest gaan werken als ambtenaar, was hij
vastbesloten om een succes te gaan maken van zijn verdere studie.
Couperus hield van de vakken, die hij toen kreeg, en later schreef hij
hierover: “(…) De vonk glimde zoo, dat ik verzen schreef, van Petrarca (…)”
(Bastet, Louis Couperus, p. 93). Couperus had grote bewondering voor
Petrarca en hij noemde Emile Zola, “de grote loyale literaire leermeester van
zijn generatie van prozaschrijvers, die de poorten voor hem opende”.
Louis Couperus studeerde hard. Ondertussen bleef Dr. Jan ten Brink een
krachtig pleitbezorger voor de gedichten van Couperus. Dit had tot gevolg
dat Couperus al in juni 1885 werd benoemd tot lid van de hoogverheven
Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden. Op 6 december
1886 slaagde Louis Couperus voor de akte MO Nederlands.
Terwijl hij zich in die jaren intensief bezighield met de studie, nam Louis
Couperus ook voldoende tijd voor de ontspanning van het uitgaansleven.
Couperus flaneerde graag in verfijnde kleren door de stad en hij genoot
ervan wanneer de mensen hem nakeken. Hij besteedde veel aandacht aan
zijn uiterlijk en hij amuseerde zich door te zien en gezien te worden. Bastet
noemt hem een ‘dandy’, waarvan de praalzieke leefstijl niet door iedereen
werd gewaardeerd. Dit gedrag van Couperus heeft veel speculaties in de
wereld gebracht over zijn eventuele homoseksuele geaardheid. Over
homoseksualiteit werd in die tijd in Nederland nog absoluut niet gesproken of
geschreven. Ook Louis Couperus zelf kon of wilde hierover niet duidelijk zijn.
Het onderwerp was taboe. Het blijft de vraag, of de voorkeur van Couperus
op dit gebied nog ooit achterhaald kan worden. In ieder geval trouwde hij op
9 september 1891 met zijn nichtje Elisabeth Baud. Zij adoreerde haar
43