schrijven tussen realisme en naturalisme - DSpace at Open ...

op de Veluwe bij Otto en zijn familie wat rust en geluk heeft gevonden, draagt
ze werk voor van Mozart. Die muziek staat in haar milieu veel hoger
aangeschreven dan de populaire Franse deuntjes. Vlak voordat Eline
overlijdt, zingt ze Ah! Perfido van Van Beethoven. Die aria benadrukt haar
krankzinnigheid, omdat de tekst hiervan totaal tegenovergesteld is aan haar
eigen situatie.
De relaties van Eline Vere met de andere karakters
In de literatuur van de negentiende eeuw behoort het familieleven tot de
meest geliefde onderwerpen voor een roman. In de laatste decennia van die
eeuw wordt de familie of het gezin minder harmonieus voorgesteld. Het gezin
wordt niet langer alleen maar beschreven als gezellig en knus. Het gezin en
de familie zijn dus niet maakbaar en ze zijn niet langer het symbool van
geborgenheid. In de Westerse samenleving was toen een episode
aangebroken waarin men dacht, dat familieleden vastzaten aan de wetten
van de erfelijkheid en het milieu (Mathijsen, De gemaskerde eeuw, p. 205,
208, 210).
De roman Eline Vere speelt zich af rond enkele bevoorrechte families uit de
betere kringen van Den Haag. Het gaat om de families Vere, Van Raat, Van
Erlevoort, Verstraeten en De Woude van Bergh. De meeste aandacht gaat
naar de ongetrouwde kinderen van deze vijf families uit de high society. Eline
Vere onderhoudt eigenlijk met niemand een intensieve relatie. Degene, die
zich het meeste om haar bekommert, is haar zwager Henk van Raat.
Henk van Raat heeft het tegenovergestelde karakter van Eline. In elk geval is
hij geen intellectuele hoogvlieger. Het is een goedige, logge, aardige en
sociale man, het type, dat men in die tijd ‘een sanguinicus’ noemt.
Betsy van Raat-Vere, de zus van Eline, is voornamelijk om financiële
redenen met Henk van Raat getrouwd (Kemperink, Het Verloren Paradijs, p.
181). De relatie van Eline met haar zus Betsy is koel. De beide zusjes tonen
weinig verwantschap en hun karakters komen vaak met elkaar in botsing.
Betsy heeft geen geduld met Eline en ze heeft evenmin interesse in haar
gemoedstoestand. Dit leidt tot veel onenigheid tussen de zusjes.
Ben van Raat is het zoontje van Henk en Betsy. Het is hun enig kind en Eline
is dol op hem. Maar het jongetje loopt in ontwikkeling zeer ver achter op zijn
leeftijdgenootjes. Het ziet er naar uit, dat deze jongen de laatste telg van de
familie Vere is.
Vervolgens is er nog oom Daniël. Oom Daniël Vere biedt Eline gedurende
een lange periode onderdak in Brussel en hij neemt haar ook mee op reis
naar Zuid-Europa om daar wat tot rust te komen. Hij lijdt aan dezelfde
familieziekte als Eline en haar vader, bloedarmoede en overspannen
zenuwen. Deze ziekte hangt als een doem over de familie. Oom Daniël houdt
er samen met zijn vrouw, tante Elize, een vrije levensstijl op na. Nadat Eline
eenmaal heeft gezien, dat een leven vol feesten en verre reizen niet bij haar
past, gaat ze terug naar Den Haag. Behalve met deze bloedverwanten,
onderhoudt Eline nog met enkele andere personages een vorm van contact.
Allereerst is er natuurlijk Otto van Erlevoort, een flegmaticus. Hij heeft zijn
liefde voor Eline bekend in een mooi geschenk, de waaier van Bucchi, en in
woorden. Eline heeft nooit aan hem gedacht als mogelijke
huwelijkskandidaat. Maar na de nodige twijfels accepteert ze zijn aanzoek en
62