Gezond online - Onvz

3.4.3 Marktstructuur
Gebrekkige substitutie
De beoogde besparingen van eHealth blijven vaak uit doordat substitutie van duurdere
door goedkopere vormen van zorg niet tot stand komt. Nieuwe vormen van
zorg stapelen zich bovenop reeds bestaande vormen waardoor kosten stijgen in
plaats van dalen. Dat wordt versterkt door de wijze van bekostiging die zich veelal
op afzonderlijke verrichtingen en prestaties richt in plaats van op het resultaat in de
hele keten van zorgverlening. Ook de afzonderlijke financieringsstromen (budgettaire
kaders) voor de verschillende compartimenten van de zorg (eerste lijn, tweede
lijn, AWBZ, ggz, jeugdzorg enz.) belemmeren het zoeken naar nieuwe taakverdelingen
en werkwijzen die tot meer doelmatigheid kunnen leiden. 57
Uit de innovatieliteratuur is bekend dat technologische en organisatorische innovatie
vaak afkomstig is van nieuwe toetreders die de markt betreden met nieuwe
product-marktcombinaties of technologieën. 58 In de zorg zijn toetredingsdrempels
hoog door strenge regulering, wettelijke barrières en machtsposities van gevestigde
partijen. En als er al nieuwe toetreders zijn, dan leidt dat lang niet altijd tot substitutie
van minder efficiënt aanbod door nieuw en efficiënter aanbod. 59 Volgens de
nieuwkomers zijn zorgverzekeraars niet bereid de bestaande infrastructuur te veel
om te gooien en zijn er ook niet voldoende prikkels om doelmatig in te kopen.
Zorgverzekeraars daarentegen stellen dat ze maar weinig nieuwe toetreders .zien met
een duidelijke toegevoegde waarde. Bovendien is er vaak onvoldoende inzicht in de
kwaliteit van hun aanbod.
3.4.4 Acceptatie door arts en patiënt
Medici en andere zorgverleners zijn vaak niet getraind om gebruik te maken
van nieuwe technologieën. Ze zien deze technologieën eerder als een kostenpost
dan als een instrument om goede zorg te faciliteren. Ook zijn ze bang dat ICT
ten koste gaat van de arts-patiënt relatie of de rechtstreekse zorg aan patiënten
(‘handen aan het bed’).
57 NZa, 2012: Advies Substitutie.
58 Acemoglu en Cao, 2010: Innovations by entrants and incumbents.
59 ZonMW, 2012: Kansen en strategieën nieuwe toetreders in de zorg.
N
43