aan gene zijde van de mensenrechten - Les Amis d'Alain de Benoist

AAN GENE ZIJDE VAN DE MENSENRECHTEN
bijna altijd moet steunen op een conceptie van de menselijke natuur” 38 . Volgens hem
kan alleen “het bestaan van een unieke menselijke natuur die het erfdeel is van alle
wereldbewoners, minstens in theorie een gemeenschappelijke basis vormen om de
universele mensenrechten op te funderen” 39 . Daarom blijft hij voorstander van een
beroep op de taal der rechten (rights talk) omdat deze “universeel en gemakkelijker
te begrijpen” is. Hij voegt eraan toe dat het discours van de rechten waarde heeft
omdat alle mensen de zelfde voorkeuren hebben, hetgeen aantoont dat ze “per slot
van rekening fundamenteel gelijk zijn” 40 . Men vindt deze redenering, die sterk aan
Locke schatplichtig is, ook bij conservatieven als Tibor R. Machan 41 , Eric Mack,
Douglas Rasmussen en Douglas J. Den Uyl, in een perspectief dat zich ook inspireert
aan het libertarisch objectivisme van Ayn Rand.
Maar deze zoektocht stuit wel op drie grote moeilijkheden, om te beginnen door het
feit dat er geen consensus bestaat over de ‘menselijke natuur’. In de loop van de
geschiedenis was het begrip ‘natuur’ zelf het voorwerp van de meest tegenstrijdige
definities. In de Oudheid vatte men de menselijke natuur op als datgene wat de
individuen naar het gemeenschappelijk belang leidde. Voor de modernen wettigt de
menselijke natuur hun recht gelijk welk doel na te streven, zodat ze fundamenteel
alleen maar dit recht gemeenschappelijk hebben. Bovendien, eens dat het
aangetoond is dat er een menselijke natuur bestaat, is het daarom nog niet
aangetoond dat daaruit volgt dat de mens rechten heeft in de betekenis die de leer
van de mensenrechten aan dat woord geeft.
Hegel stelde al vast dat het moeilijk is zich op de ‘natuur’ te beroepen om tot de
gelijkheid van mensen te besluiten: “men moet zeggen dat, vanuit de natuur, de
mensen eerder alleen maar ongelijk zijn” 42 . De wetenschappen hebben dat
standpunt niet ontkracht. De studie van de biologische natuur van de mens, die in
de laatste decennia enorme vooruitgang geboekt heeft, toont aan dat de ‘natuur’
echt weinig egalitair is en vooral dat niet het individu de basis is van het collectieve
bestaan, maar dat integendeel de collectiviteit de basis vormt van het individuele
bestaan: zowel voor Darwin als voor Aristoteles is de mens van nature en in de
eerste plaats een sociaal wezen. In een artikel dat heel wat stof deed opwaaien,
heeft Robin Fox geschreven dat men uit deze studie van de biologische natuur van
de mens conclusies zou kunnen trekken die regelrecht ingaan tegen de ideologie
van de mensenrechten, wettiging bijvoorbeeld van moord, van wraak, van
nepotisme, gearrangeerd huwelijk of verkrachting: “er is niets in de ‘wetten van de
natuur’ dat ons zegt dat een groep van genetisch verwante individuen niet het recht
zou hebben om met alle middelen te zorgen dat haar leden zich met een maximale
kans op succes zouden kunnen voortplanten” 43 . Fox trok daaruit de conclusie dat de
‘natuurlijke rechten’ waarover de ideologie van de rechten het heeft, hetzij indruisen
tegen hetgeen men in de natuur kan vaststellen, hetzij zaken betreffen waarover de
natuur helemaal niets zegt. Een gelijkaardige conclusie vindt men bij Paul Ehrlich 44 .
Radicaler stelde Baudelaire het: “de natuur kan slechts de misdaad aanraden”.
Een andere moeilijkheid ligt in de draagwijdte van hetgeen men uit een feitelijke
38 Natural Rights and Natural History, in: The National Interest (New York), zomer 2001, blz.19.
39 ibid., blz. 24.
40 ibid. blz. 30.
41 Individuals and Their Rights, La Salle(Illinois), Open Court, 1990.
42 Enzyklopädie der philosophischen Wissenschaften, Hamburg, Meiner, 2000, § 539.
43 Human Nature and Human Rights, in: The National Interest (New York), winter 2000-2001, blz. 81. Cfr.
ook Robin Fox: Human Rights and Foreign Policy, in: The National Interest (New York), zomer 2002, blz.
120.
44 Human Natures, Genes, Cultures ,and the Human Prospect, Washington, Island Press,2000.
18