aan gene zijde van de mensenrechten - Les Amis d'Alain de Benoist

AAN GENE ZIJDE VAN DE MENSENRECHTEN
laat het Westen nog maar eens toe zich op te werpen als de morele rechter van de
hele mensheid.
“Door de identificatie van de mensenrechten en de verdediging van de westerse
waarden, schrijven René Gallissot en Michel Trebitsch, gaat een nieuwe, geniepiger
en subtieler ideologie, een ‘soft’ ideologie het Oost-West manicheïsme uit de koude
oorlog vervangen door een Noord-Zuid manicheïsme, waarin de vrijheid naar westers
model haar maagdelijkheid hoopt te herwinnen” 111 . Van haar kant merkt Sophia
Mappa op: “het westers model [...] moet zich aan de mensheid opdringen, alsof het
gezegend is met een natuurlijke objectiviteit die de superioriteit ervan over de
anderen zou verzekeren. Volgens dezelfde idee zouden de verschillende sociale
systemen van de wereld varianten zijn van het westers systeem, maar hun
eigenheden zullen moeten wijken voor de vooruitgang op wereldschaal van het
westers model [...] Opdat dit westers model zou zegevieren over de hele planeet is
het [dus] noodzakelijk dat de andere samenlevingen bewust hun wereld- en
waardevisies opgeven, hun sociale gewoonten, hun instellingen en diep gewortelde
culturele symbolen” 112 .
Zou het anders kunnen gaan? Men mag daar sterk aan twijfelen. Zoals François
Flahaut schrijft, “als de westerse wereld de planeet wil overtuigen van de
gegrondheid van de mensenrechten zoals die er zijn geformuleerd, dan moet zij de
antropologische en theologische vooronderstellingen opnemen die deze formulering
steunen (en meer bepaald het specifieke gebruik van de term rechten in de
uitdrukking ‘mensenrechten’). Als die westerse wereld daarentegen wil vermijden op
deze vooronderstellingen te steunen, dan moet zij erkennen dat de formulering die
er aan deze ‘rechten’ gegeven werd, uit de eigen traditie stamt en slechts een
universele waarde heeft in de mate waarin een beroep gedaan wordt op een
moreel aanvoelen dat wordt gedeeld door alle mensen van goede wil” 113 . “In het
algemeen, zei Raymond Aron, zou men volgend dilemma kunnen stellen: ofwel
hebben die rechten een zekere universaliteit omdat ze, dank zij de vage conceptuele
vormgeving, gelijk welke instelling tolereren: ofwel behouden ze enige duidelijkheid
en dan verliezen ze hun universaliteit” 114 . En hij besluit: “de zogezegd universele
rechten verdienen die kwalificatie slechts wanneer ze in een zo vage taal
geformuleerd worden dat ze totaal zonder inhoud worden” 115 .
François De Smet vat hetzelfde dilemma als volgt samen: “Ofwel beperken we ons
tot een slap internationaal recht zonder enige substantie, plooibaar naar hartelust
want de opvattingen van alle menselijke culturen respecterend, en dus waarschijnlijk
helemaal niet werkbaar; ofwel nemen we een positie in volgens welke onze cultuur,
namelijk die van de individuele rechten, van de waarde van het individu tegenover
de collectiviteit, superieur is aan de anderen, superioriteit die steeds alleen maar
willekeurig werd bevestigd, omdat we op grond van onze eigen premissen dit
overwicht als moreel gerechtvaardigd zien” 116 .
111 Les droits de l’homme et le nouvel occidentalisme, in: L’homme et la société (Paris), 1987, nrs.3-4, blz.7.
Vgl. ook Rino Genovese: La tribù occidentale, Torino, Bollati Boringhieri, 1995.
112 o.c. blzz. 9-10.
113 Le sentiment d’exister. Ce soi qui ne va pas de soi, Paris, Descartes et Cie, 2002, blzz.454-455.
114 o.c. blz. 228.
115 ibid. blz. 232.
116 Les droits de l’homme. Origines et aléas d’une idéologie moderne, Paris, Cerf, 2001, blz. 140
38