Gebiedskatern Utrechtse Heuvelrug - Provincie Utrecht

38
Rond 3.000 voor Chr. maakten de jagers
plaats voor landbouwers, die zich vestigden op
de flanken van de Heuvelrug. Daar waren de
bodems geschikter voor het verbouwen van
gewassen. Uit deze bronstijd zijn grote groepen
grafheuvels aangetroffen. Uit de latere ijzertijd
en de vroegste middeleeuwen (vierde eeuw) zijn
akkercomplexen (Celtic fields) en grafvelden
gevonden. Het gebied tussen Leersum en
Rhenen is het rijkst aan archeologische
vondsten. Ook de walburg op de strategisch
PREHISTORISCH LANDSCHAP TUSSEN
RHENEN EN ELST
Het gebied tussen Elst en Rhenen heeft tal
van archeologische vondsten opgeleverd.
Behalve de vele grafheuvels dateren de
belangrijkste vondsten uit de periode 400-
800. Er moet hier toen een belangrijk
machtscentrum zijn geweest. Dit leidt
men af uit enkele grote grafvelden die zijn
blootgelegd met rijke grafvondsten. Ook zijn
meerdere ‘schatten’ opgegraven, met onder
meer munten en gouden sieraden. De aarden
walburg op de Heimenberg (Grebbeberg)
dateert ook uit deze tijd. De functie van deze
ringvormige aarden wal is vermoedelijk zowel
een mythische als een strategische geweest.
Volgens de legende van de Heilige Cunera
zou de Friese koning Radboud een paleis
hebben gehad bij Rhenen. Hij zou zijn
geliefde Cunera hebben begraven op de
Cuneraheuvel bij Rhenen, waarna zich op
deze plek allerlei wonderbaarlijke genezingen
voordeden. Cunera werd beschermvrouwe van
Rhenen. Het stadje groeide in de zestiende
eeuw uit tot een belangrijke pelgrimsplaats.
Het Cuneraheuveltje is nu een mooi
uitkijkpunt.
KWALITEITSGIDS UTRECHTSE LANDSCHAPPEN - UTRECHTSE HEUVELRUG
gelegen Heimenberg (Grebbeberg) bij Rhenen
wijst erop dat dit in de zevende eeuw een
belangrijk gebied was. In ‘t Gooi liggen enkele
heuvels met een vlakke top (tafelbergen), die in
prehistorische tijden een rituele of strategische
functie moeten hebben gehad.
Romeinse vondsten zijn op de Heuvelrug weinig
aangetroffen.
MIDDELEEUWEN: ONTSTAAN
NEDERZETTINGSTRUCTUUR
De huidige geografie van de Heuvelrug begon in
de achtste eeuw vorm te krijgen. Er ontwikkelde
zich een landbouwsysteem (potstalcultuur)
dat tot ver in de negentiende eeuw zou
standhouden en de basis legde voor het huidige
nederzettingenpatroon.
De eerste nederzettingen ontstaan aan de
voet van de stuwwallen, op de overgang van
zand naar klei, van droog naar nat. Dankzij
de Franken doet het christendom zijn intrede
in onze contreien. In 695 wordt Willibrord de
eerste bisschop van Utrecht. Door schenkingen
Ringwalburcht op de
Grebbeberg