Gebiedskatern Utrechtse Heuvelrug - Provincie Utrecht

Amersfoortse weg
Lange Duinen met
stuifzand
KWALITEITSGIDS UTRECHTSE LANDSCHAPPEN - UTRECHTSE HEUVELRUG 41
een bedreiging vormden voor de akkers. Zo
verdween het gehucht Hees bij Den Dolder door
het onderstuiven van de eng. Aarden wallen,
beplant met eikenhakhout, moesten het stuiven
tegengaan.
Op de Heuvelrug ontwikkelden zich twee
nederzettingtypen. Aan de zuidvoet van de
Heuvelrug en bij Soest het lineaire flankesdorp
met dwars daarop de driften en stegen die op
de velden en de maten uitkomen. De hoofdbrink
(soms waren er meer) lag aan een van de
uiteinden van het dorp. In ‘t Gooi ontwikkelde
zich het brinkesdorp, met een centrale brink
en omringd door engen en met wegen die
vanuit de driehoekige brink uitwaaieren over de
omgeving. De beste voorbeelden zijn Blaricum
en Laren, waar deze brinken goed bewaard zijn
gebleven.
Houthakwallen bij Noordhout
SOESTER ENG
De Soester eng ligt op een solitaire stuwwal,
die omringd wordt door natte weiden van
de Eemvallei en de moerassen van Laag
Hees en Soesterveen. Deze dienden als
gemeenschappelijke hooi- en weidegronden.
De omringende venen werden vanuit het
klooster Mariënburg ontgonnen en in
stroken verkaveld. De ontwatering en het
turftransport gebeurde via de Praamgracht.
Het dorp ontwikkelde zich als flankesdorp
langs de oostelijke voet van de eng op de
overgang naar de Eemvallei. Deze ligging en
het hoogteverloop tussen eng en Eem is nog
goed te zien. Ook de driehoekige Brink met
de kerk is goed herkenbaar.
De heide om de schapen te weiden lag vrij
ver weg. De potstallen stonden op de eng.
Er liepen onder meer schapendriften vanuit
het dorp naar de Soesterheide, waar door
overbegrazing stuifzanden ontstonden (de
huidige Lange en Korte Duinen).
Door naoorlogse uitbreidingen is de eng
en een deel van het Soesterveen bebouwd
geraakt. Niettemin is de historische situatie
nog zeer goed waarneembaar.