Ondernemen in familiebedrijven - Windesheim

kend op basis van prestatie. Dat gebeurt niet vanuit gelijkheid, want de persoon met
het meeste talent krijgt de promotie. Dit soort tegenstellingen kan gemakkelijk tot
conflicten leiden. Wordt het geaccepteerd dat het ene kind wel in de directie terecht
komt, terwijl broer of zus op een lager niveau blijft steken? Het komt nogal eens voor
dat familieleden, ongeacht de plek in het bedrijf, evenveel salaris ontvangen.
Vervolgens komt er een derde rol bij op het moment dat kinderen eigenaar van het
bedrijf worden, waardoor de situatie nog complexer wordt.
Lukt het alle betrokkenen op een effectieve manier met die verschillende rollen/‘petten’
om te gaan? Een handvat om hier mee om te gaan is het bedrijfsbelang in dit soort
situaties boven het familiebelang te stellen. Het bedrijf moet professioneel geleid
worden, wil de continuïteit verzekerd worden. Hier kom ik later in mijn verhaal op
terug. Voor nu wil ik benadrukken dat deze complexiteit het bezit van een familiebedrijf
niet altijd even gemakkelijk en vrolijk maakt.
Een laatste opmerking over het drie-cirkelmodel: het is een dynamisch model. Bij een
bedrijfsoverdracht zullen de posities die de verschillende familieleden innemen,
sterk gaan veranderen. Maar ook in andere situaties, bijvoorbeeld bij de aanstelling
van een externe directeur, kan de structuur wijzigen. De logische vervolgvraag is hoe
deze overlap tussen familie, eigendom en bedrijf uitwerkt op het prestatieniveau:
presteren familiebedrijven beter of slechter dan niet- familiebedrijven?
1.4 Familiebedrijven en prestaties
Onderzoek naar familiebedrijven wordt nog niet zo lang als een apart wetenschappelijk
domein opgevat. Tot ver in de jaren tachtig van de vorige eeuw was het algemene
idee dat succesvolle bedrijven zich doorontwikkelen tot beursgenoteerde bedrijven,
waarbij leiding en eigendom gescheiden zijn en waarbij het eigendom verdeeld is
onder een groot aantal aandeelhouders (Sharma, 2004). Pas toen er bewijs kwam dat
familiebedrijven niet alleen de tand des tijds weten te doorstaan maar bovendien
beter presteren dan niet-familiebedrijven, kwam er meer wetenschappelijke aandacht
voor de specifieke karakteristieken.
Een mijlpaal is het onderzoek van Anderson en Reeb geweest. Zij toonden in 2003 aan
dat Amerikaanse beursgenoteerde familiebedrijven een hogere winstgevendheid
genereren in vergelijking met de overige beursgenoteerde bedrijven. Veel aandacht is
bij onderzoekers uitgegaan naar het verklaren van deze positieve resultaten.
Verschillende onderzoeken leveren min of meer dezelfde oorzaken op.
Ik wil hier het onderzoek bespreken dat Miller en Le Breton-Miller (2005) hebben
gedaan naar 58 grote, langdurig succesvolle en internationale familiebedrijven. De
13
Familiebedrijven