Toetscommissie interventies jeugd - Thuis Op Straat

B. Toetsing door TIJ
1. Volledigheid van de beschrijving
Bij het gebruik van de Mosquito staat niet beschreven welke jongeren specifiek worden
aangepakt. Voor algemeen wordt aangenomen dat de Mosquito een middel is tegen
jongeren die rondhangen op een plek waar ‘de samenleving’ liever niet heeft dat ze
rondhangen, omdat de jongeren dan bijvoorbeeld overlast veroorzaken.
Indicatie en contra-indicatie spelen geen rol bij de inzet van de Mosquito. Het doel is
(inmiddels) duidelijk omschreven. Voor opname van het genoemde artikel in de APV
heeft er eerst een juridische toets plaatsgevonden. De APV is nu het fundament onder
de inzet van het instrument. Het inzetten/aanvragen van de Mosquito is geen ingewikkeld
proces; de werkwijze en methodiek is dan ook niet uitgebreid beschreven.
2. Degelijkheid van de methodiek
De respondenten in het onderzoek van TIJ geven aan dat de jongeren na inzet van
de Mosquito verdwijnen van een specifieke locatie. Er is echter geen enkel onderzoek
bekend dat uitsluitsel geeft over bijvoorbeeld de duur daarvan en/of verplaatsingseffecten.
Door de deelgemeente Charlois wordt zelfs gesteld dat het plaatsen van een
draaiorgel bij Zuidplein meer resultaat zou opleveren.
Na inschakeling van de Mosquito duurt het een tijdje voordat groepjes jongeren zich
verspreiden. Het geluid veroorzaakt geen schrikreactie, maar na korte tijd wel irritatie.
Zodra jongeren zich bewust zijn van het geluid, valt het meer op en neemt de effectiviteit
van de Mosquito toe.
Het toepassen van de Mosquito in de openbare ruimte volgt de lijn ‘Grenzen stellen’ van
het Kennisfundament (Brons et al., 2008). Inzet van de Mosquito voorkomt overlast en
mogelijk vandalisme of – nog erger – criminaliteit op de bewuste locatie. Vraag is wel of
dit ook geldt voor het omliggende gebied c.q. een wijk als geheel. Omdat jongeren op
een andere locatie hangen, is daar mogelijk een grotere kans op vandalisme en overlast.
3. Uitvoeringsintegriteit
De interventie wordt uitgevoerd zoals bedoeld; de Mosquito wordt opgehangen en de
jongeren verdwijnen. Dit blijkt slechts uit willekeurige observaties en het ontbreekt aan
gedegen onderzoek.
Voor aanvragen/verlengen van een Mosquito is, onder invloed van het APV-artikel,
een ‘drempel’ opgeworpen. Toestemming wordt niet meer zomaar verleend. Het blijkt
echter dat de aanvragen met name onderbouwd worden met subjectieve informatie. Ter
illustratie: de politie voorziet de aanvraag van rapportages, die niet specifiek ingaan op
overlast door jongeren, maar juist informatie bevatten over allerlei waarnemingen van de
wijkagenten die de bewuste plek hebben bezocht.
Zoals aangegeven is de juridische legitimiteit een knelpunt. De mate waarin de
onderzoeksresultaten uit een onderzoek overeenkomen met de alledaagse praktijk
(ecologische validiteit) is niet vast te stellen; iedereen weet dat de Mosquito werkt
en inzet vindt plaats zonder een direct wetenschappelijke basis. An sich lijkt het
verbieden van jongeren, om zich op een bepaalde locatie te bevinden, in te gaan tegen
de fundamentele rechten van de mens (vgl. de gebiedsontzeggingen). Vanwege de
juridische basis onder de Mosquito kan nu echter gesteld worden dat het slechts gaat
om het gebruik op een paar hinderlijke locaties. Er is sprake van een ultimum remedium;
op die specifieke plek moeten de jongeren weg en er zijn voldoende mogelijkheden om
ergens anders te zijn.
e e r s t e t i j-r a p p o rta g e
to e t s i n g j u n i 2012
25