Op weg naar een meer diverse cultuurparticipatie in ... - Demos

Product
Hier komen zowel het (artistieke) kernproduct als de publiekswerking of toeleiding aan bod.
Het kernproduct is het artistieke, culturele product waar de bezoeker in essentie voor komt. Bij een bibliotheek is
dat de collectie, bij een museum een tentoonstelling, in een theater de voorstelling. Publiekswerking of toeleiding
heeft verschillende vormen: lezingen, rondleidingen, educatieve workshops…
Kinderen
In het artistieke aanbod is de meest voorkomende inspanning voor kinderen een specifieke programmering door
eigen medewerkers en een dagprogrammering. Daarnaast komen ook een programmering in samenwerking
met doelgroeporganisaties en inspanningen om het aanbod begrijpelijk te maken (onder andere op vlak van
taal) veel voor. Vooral bibliotheken, cultuur- en ontmoetingscentra en musea doen extra inspanningen voor
kinderen. Zo zijn er de boekenhoeken in de stedelijke kribbes, de bibbus en de zomerschool van bib Permeke en een
programmering voor kinderen in de meeste cultuurcentra.
Toeleiding en publiekswerking gebeurt vooral via workshops, rondleidingen en cursussen. Er zijn ook samenwerkingen
met doelgroeporganisaties en intermediairs. Zo werken de cultuurcentra samen met scholen, jongerencentra,
jeugdconsulenten en KIDS (professioneel jeugdwerk voor minder en minst kansrijke kinderen). De musea
organiseren workshops voor kinderen tijdens de vakanties. De meeste hebben ook een speciaal verjaardagsfeestjes-
Zowel het deelnemen aan het artistieke aanbod en de toeleidingsactiviteiten als het opzetten van
samenwerkingsverbanden vindt vaak in een schoolse context plaats. Het voordeel hiervan is dat een heel diverse
groep kinderen wordt bereikt. Nadeel is dan weer dat de kinderen de activiteiten vaak als een saai verplicht
nummer ervaren. Daarom is het belangrijk dat kinderen ook in hun vrije tijd aan cultuur deelnemen. Om dat te
bereiken, moeten de ouders worden overtuigd, maar ook de intermediairs van organisaties waar kinderen hun
vrije tijd doorbrengen spelen een belangrijke rol.
Quote
“We merken nu al dat het vanaf tien jaar moeilijker wordt om het publiek aan te trekken. Het is belangrijk
om leerkrachten én familieleden te enthousiasmeren. Zij moeten de liefde voor theater stimuleren en
overbrengen. Ze zijn daar samen met de acteurs op het toneel verantwoordelijk voor. Het is heel belangrijk om
een prettige ervaring te creëren. Alleen zo kan je cultuurparticipanten voor de toekomst creëren.”
B. Wyckmans, HETPALEIS.
Cultuurparticipatie op jonge leeftijd is van belang voor cultuureducatie en het verwerven van culturele
competenties. Dit is extra belangrijk voor kinderen van ouders in (kans)armoede. Hun ouders participeren vaak
zelf niet aan cultuur, missen de nodige cultuurcompetenties en stimuleren op hun beurt hun kinderen niet om aan
cultuur te participeren. Samenwerkingen met lagere scholen laten toe ook deze kinderen te bereiken.
Jongeren
Voor jongeren werkt het artistieke aanbod vooral met een specifieke programmering. Het opstellen van de
programmering gebeurt zowel door eigen medewerkers als samen met de doelgroep. Ook een dagprogrammering
komt heel vaak voor. Andere inspanningen zijn een programmering in samenwerking met intermediairs,
inspanningen rond begrijpelijkheid en het opzetten van een sociaal-artistieke werking. Ook hier zijn het vooral
bibliotheken, cultuur- en ontmoetingscentra en musea en erfgoedinstellingen die de meeste inspanningen doen.
Zo werken het Red Star Line museum, het MAS (het MAS in jonge handen) en in 2010 ook het Letterenhuis met
jongeren samen voor het uitproberen of de samenstelling van het aanbod.
Een goed voorbeeld van een sociaal-artistieke werking is het ‘Helden’-project . ‘Helden’ is een intensieve
tweejarige samenwerking tussen HETPALEIS en het Leonardo Lyceum in Antwerpen, een school met een grote
instroom van anderstalige nieuwkomers. Tijdens de lesuren werd een jaar lang ook dramales gegeven. Vijftien
jongeren hebben een voorstelling gemaakt. In het tweede jaar wil HETPALEIS op vrijwillige basis met een aantal
van de jongeren doorgaan. Het Leonardo Lyceum betaalt ervoor, maar de scholieren moeten het wel in hun vrije
tijd doen.
47