Op weg naar een meer diverse cultuurparticipatie in ... - Demos

Het aanbod op verplaatsing of aan huis voor minder mobiele mensen is nog zeer beperkt maar het bestaat. Zo
bezorgen vrijwilligers boeken, films en muziek aan huis in het project ‘Bib aan Huis’. Het bereik (208 klanten en
84 vrijwilligers in 2009) is nog erg beperkt ten opzichte van de potentiële omvang van de doelgroep.
De musea hebben een erfgoedkoffer, waarmee vrijwilligers naar dienstencentra en rust- en verzorgingstehuizen
gaan.
Prijs
Er zijn talloze reductietarieven die financiële drempels trachten weg te werken. 30 % van de bevraagde
organisaties laat senioren gratis binnen en bijna 47 % heeft een voordeeltarief voor 55-plussers. In zo’n vierde
van de instellingen betaalt de senior de volle prijs. Bezoekers met een laag inkomen betalen een lager tarief,
onafhankelijk van hun leeftijd.
Er heerst een wildgroei aan kortingscategorieën. Er bestaat geen eenvormig systeem, zelfs niet binnen de
stedelijke instellingen (bib, cc, musea). Krijgt een bezoeker korting vanaf 55, 60 of 65 jaar? Dat is op voorhand niet
altijd duidelijk.
Het reserveren en aankopen van tickets kan bij twee derde van de organisaties aan een kassabalie. Daarnaast
kan men via telefoon en internet bestellen. Voor senioren zijn beide van belang. De contactpersoon aan een
kassa geeft extra informatie en heet de bezoeker alvast welkom. Dat persoonlijke contact is voor senioren vaak
belangrijk. Voor mensen met een beperkte mobiliteit is telefoon en in mindere mate internet dan weer een
noodzaak.
Product
De meest voorkomende inspanningen in het artistieke aanbod zijn een aangepaste programmering door eigen
medewerkers, dagprogrammering en inspanningen om het aanbod begrijpelijk te maken. Vooral bib en
cultuurcentra geven aan hier inspanningen rond te doen.
Bij de bibliotheken blijkt het vooral te gaan om ‘Bib aan Huis’. Alle filialen doen hieraan mee, maar het project
bereikt slechts een beperkt deel van de potentiële klanten. Daarnaast zijn er groteletterboeken, leesbrillen, Daisyboeken,
luisterboeken… Echte ingrepen in de collectie, bijvoorbeeld op basis van het leengedrag van bezoekers,
gebeuren nog niet.
De cultuur- en ontmoetingscentra bieden overdag een aanbod op maat. Ze programmeren ook
specifieke voorstellingen in dienstencentra en rust- en verzorgingstehuizen. Dat zijn dan ook belangrijke
samenwerkingspartners voor hen. Inspraak van of samenwerking met de senioren zelf gebeurt niet. De
cultuurcentra voeren wel een actief ondersteuningsbeleid naar verenigingen die van hun infrastructuur
gebruikmaken (de zogenaamde actief-receptieve werking). Aangezien de ledenleeftijd van nogal wat verenigingen
hoog is, kan dit een piste zijn voor een grotere betrokkenheid van senioren.
Zoals de cultuurcentra werken ook andere cultuurhuizen op vlak van toeleiding en publiekswerking via
doelgroeporganisaties, intermediairs en specifieke toeleidingsacties (workshops, cursussen, rondleidingen).
Senioren zelf worden slechts zelden ingezet als bemiddelaar of toeleider.
Promotie
Promotie is maatwerk. Toch let slechts 1 op 6 organisaties op aangepaste taal of vormgeving voor senioren.
Nochtans zijn lettergrootte, kleurcontrast en overzichtelijkheid belangrijk voor hen. Moeilijke woorden en
vakjargon vormen vaak drempels voor wat communicatie betreft.
Voor senioren worden niet vaak specifieke communicatiekanalen ingezet. De algemene communicatie verloopt
meestal via website, flyers en affiches. Deze ‘klassieke’ communicatiekanalen gebruiken zij minder. 70 % van de
organisaties maakt ook gebruik van mond-tot-mond-reclame 28 , maar dit kan zeker nog worden geoptimaliseerd
door het bewust inschakelen van senioren als intermediairs of sleutelfiguren.
28 Over het aandeel van deze mond-tot-mond-communicatie binnen het totale communicatiepakket zijn geen gegevens beschikbaar.
61