Op weg naar een meer diverse cultuurparticipatie in ... - Demos

Bibliotheken, musea en in mindere mate de cultuur- en ontmoetingscentra doen specifieke inspanningen.
Zo hebben de bibliotheken een specifiek aanbod voor mensen met een visuele beperking: leeslinealen,
groteletterboeken, leesbrillen, braillecomputers, Daisy-boeken en Daisy-spelers. Er zijn ook acties naar
dienstencentra om dit aanbod te promoten.
De cultuurcentra hebben met Vlaamse subsidies geïnvesteerd in ringleidingen.
Het Museum Plantin-Moretus heeft plannen om zijn aanbod voor mensen met een visuele beperking om te werken
tot een dynamisch pakket met teksten in braille, betastbare voorwerpen en audiobeschrijvingen. Dat pakket is
inzetbaar in de gewone museumzalen.
Bij mensen met een mentale handicap is het moeilijk om een geschikt aanbod te vinden. Scholen buitengewoon
onderwijs gaan bijvoorbeeld vaak naar kleutervoorstellingen omdat die op taalniveau haalbaar zijn, maar
inhoudelijk zijn ze dan weer te kinderachtig. Maatwerk zou een oplossing kunnen zijn, maar dat kan alleen voor
groepen.
Toeschouwers zonder handicap vinden de spontane, van de ‘normale’ theatercodes afwijkende reacties van deze
doelgroep vaak lastig. Aparte voorstellingen zouden dit kunnen oplossen, alhoewel een gemengd publiek een kans
is om sociale vaardigheden te leren. Hierover communiceren met het publiek kan helpen.
Mensen met een mentale handicap zijn sfeergevoelig, oprecht en direct. In die zin zijn ze een eerlijk publiek en dus
ook een prima toetssteen voor de kwaliteit van het aanbod.
Toeleiding en publiekswerking gebeurt vooral door specifieke toeleiding via workshops, cursussen en
rondleidingen en via doelgroeporganisaties en intermediairs. Externe experten worden amper ingezet.
Ook hier zijn het vooral bibliotheken en musea die inspanningen doen. Zo plant het Museum Plantin-Moretus
‘introfilmpjes’ die mensen met een auditieve of mentale handicap voorbereiden op een bezoek. Het Rubenshuis
heeft een laagdrempelig geschreven bezoekersgids voor mensen met een auditieve of mentale handicap. Het
Middelheimmuseum biedt aangepaste rondleidingen aan personen met een handicap en het Red Star Line
Museum wil personen met een handicap feedback laten geven over de toegankelijkheid van de vaste opstelling in
het museum.
Voor mensen met een mentale handicap is het vaak heel moeilijk om een geschikt toeleidingsaanbod te vinden.
Mensen met een matig tot zware mentale handicap kunnen beperkt lezen. Mensen met een lichte mentale
handicap kunnen wel lezen, maar hebben het vaak moeilijk met de inhoud. Meestal werken de begeleiders dan
zelf een aanbod uit.
Vaak zijn er aan het toeleidingsaanbod technische toepassingen verbonden, zoals audiogidsen. Het gebruik ervan
is te complex voor deze groep, die vaak niet over de motoriek beschikt om ze te bedienen. Ze hebben ook een zwak
visueel inlevingsvermogen, waardoor ze zich niet altijd beelden kunnen vormen bij taal alleen. Pictogrammen
kunnen hier een oplossing bieden.
Quote
“Prospekta heeft bijvoorbeeld koffertjes met tekeningen voor alle musea, maar daar staan kinderen op terwijl
wij vaak al pubers en jongvolwassenen mee hebben. De gidsen zijn vaak ook te betuttelend door de beperkte
communicatiemogelijkheden van deze doelgroep.”
K. Waroux., leerkracht algemene sociale vorming.
Promotie
Ongeveer 40 % van de organisaties die inspanningen leveren voor deze doelgroep voert geen specifieke
communicatie. Een derde van de organisaties gebruikt specifieke communicatiekanalen om hen te bereiken.
Nochtans hebben veel doelgroeporganisaties eigen publicaties en nieuwsbrieven. Slechts 16,2 % past de
vormgeving aan. Eenzelfde percentage doet aanpassingen op vlak van taal.
69