DE SCHILDKLIER - Cliniques de l'Europe

SCHILDKLIER
Evaluatie en oppuntstelling
Dr Valérie Godart
Endocrinologie
Sites St-Elisabeth – 2 Alice
Definitie
De goiter wordt beschreven als elke vorm van diffuse
en meestal zichtbare hypertrofie van de schildklier.
Fysiopathologie
Het initieel mechanisme is een onmogelijkheid van de klier om
voldoende hormonen te secreteren, hetgeen een secundaire
toename van het TSH induceert.
Deze dysfunctie heeft deels een genetische oorzaak, dwz
een enzymentekort waardoor de verschillende fases van de
hormoonsynthese worden belemmerd.
Inflammatoire, infectieuze, auto-immune, alimentaire (kool,
maniok), medicamenteuze (lithium, thyreostatica, thiocyanaten)
aandoeningen alsook tabagisme kunnen bijdragen tot deze
dysfunctie.
Jodiumtekort heeft een belangrijk en gekend pathologisch
effect op de schildklier. Onder een dagelijkse voedingsbijdrage
van 100 µg/d, is er een omgekeerd evenredige relatie tussen de
jodiumbalans en de prevalentie van goiters.
Het verhoogd TSH gaat leiden tot een hyperplasie van de
schildkliercellen alsook tot een toename van het aantal van
deze cellen. De goiter is dus geheel of deels reversibel. Indien
de stimulatie zich verder zet, gaan er zich noduli ontwikkelen en
zal de toestand onomkeerbaar worden.
Oppuntstelling
De oppuntstelling dient om te bepalen of het gaat om een
secretoir (hypo- of hyperthyroïdie), inflammatoir (thyroïditis)
en/of tumoraal (goedaardig of kwaadaardig) probleem of om
een goiter in sensu strictu.
Anamnese
Geografische herkomst : het tekort aan jodium is belangrijker in de
bergachtige streken.
Recente virale aandoening.
Toediening van contraststof tijdens de laatste 3 maanden.
Gebruik van lithium of Cordarone.
Familiale antecedenten.
16 | N r 11 - MEI 2008
Klinisch onderzoek
Een normale schildklier is niet voelbaar!
Kenmerken van de goiter
- goiter : diffuus of gelocaliseerd,
- noduli,
- pijnlijke palpatie,
- consistentie van de goiter en de noduli,
- mobiliteit vergeleken met andere structuren van de nek,
- auscultatie (een geruis wijst op een hypervascularisatie),
- adenopathieën,
- tekens van tracheale compressie of heesheid van de stem.
Biologie
- Vrije T4, T3, TSH om zekerheid te hebben betreffende
euthyroïdie.
- Anti TG (thyroglobuline) en anti TPO (peroxydase) antilichamen
alsook antilichamen tegen de TSH-receptoren (TSI).
- Thyroglobuline : elke toename is aspecifiek (goiter,
ontsteking, kanker) : vooral belangrijk in de follow-up.
- Iodurie (staal urinair) : in geval van verdenking van een
jodium-tekort of jodium-overbelasting.
Echografie
Echografisch kan men de grootte alsook het karakter (homoof
heterogeen) van de schildklier bekijken en zowel noduli
(waterige of vlezige nodule) als adenopathieën opsporen.
Scintigrafie
Nuttig bij multinodulaire goiters (om het warme of koude
karakter van de noduli te bepalen) en bij duikende goiters
(de echografie is dan ontoereikend).
Een scintigrafie is compleet nutteloos indien een onderzoek met
contraststof werd uitgevoerd gedurende de laatste 3 maanden
(de overbelasting van jodium belet de captatie van het product).
RX thorax en CT scan van de hals
Zij laten toe de eventuele tracheale of oesofagale compressie te
evalueren of eventuele recurrentiële aantasting vast te stellen.
Classificaties
1. Eenvoudige of sporadische goiter : secundair aan
een tekort aan jodium.
Deze komt overeen met een diffuse pijnloze hyperplasie,