DE SCHILDKLIER - Cliniques de l'Europe

Radio-actief Jodium bij de
behandeling van goedaardige
schildklieraandoeningen
1. Jodium in de biosynthese
van schildklierhormonen
Dr Yvan de Meeûs
Nucleaire geneeskunde
Sites St-Elisabeth – 2 Alice –
St-Michel
Jodium speelt een essentiële rol in de biosynthese van
schildklierhormonen.
Deze biosynthese doet een beroep op een eiwit : de
thyroglobuline, op een enzym : de thyroperoxidase (TPO),
en op de jodiumpomp.
Men onderscheidt verschillende stappen in de biosynthese
van schildklierhormonen :
1) het transport van jodide in de schildklier,
2) de oxidatie, vervolgens de binding van jodide aan
tirosine residu’s van de thyroglobuline dankzij de
TPO, waardoor er mono- en diiodotyrosine wordt
gevormd,
3) de binding van iodotyrosylresten in iodothyronines
eveneens gekatalyseerd door TPO,
4) de proteolyse van thyroglobuline en het vrijkomen
van schildklierhormonen.
Het jodium dat het onontbeerlijke bestanddeel is voor deze
biosynthese, komt voornamelijk uit de voeding. Jodium wordt
door het lichaam geabsorbeerd onder de vorm van jodide.
Zodra dit is geabsorbeerd door het darmslijmvlies, worden
de jodides in de schildklier gecapteerd via een actief membraantransportmechanisme,
dat een concentratiegradiënt
behaalt tussen 20 en 40. Deze concentratie kan tot 10 keer
de normale waarden bereiken in geval van hyperthyroïdie.
Uit deze eigenschap kan men voordeel halen door in de klier
een radio-actief jodiumisotoop te introduceren, jodium 131,
om aldus het hypersecreterende schildklierweefsel lokaal te
bestralen en aldus de hyperthyroïdie te corrigeren.
2. Jodium 131
Jodium 131 is een radioactief jodiumisotoop, dat voortkomt uit
kernfissie en waarvan de halfwaardetijd 8.02 dagen bedraagt.
De radioactieve transformatie gebeurt door de emissie van
bètadeeltjes en gammastralen die leiden tot de vorming
van Xenon 131. Het bètadeeltje is een corpusculaire hoog
energetische straling met een hoge ionisatiegraad die een
therapeutisch gebruik kent. De elektromagnetische en minder
irradiërende gammastralen worden gebruikt bij scintigrafie.
De metabooltherapie maakt gebruik van het absorptiemechanisme
van jodide om het jodium 131 in de schildkliercel te laten
opnemen.
3. Principe van de metabooltherapie
De hechting van Jodium 131 in de schildkliercel volgt hetzelfde
metabooltraject als jodide. Het wordt meestal per os toegediend
en het wordt geabsorbeerd door het jejunum. Vervolgens
wordt het gecapteerd door de schildklier evenredig met de
turnovercapaciteit van de jodidepompen.
In geval van euthyroïdie kan de gebonden hoeveelheid tot 3.5%
van de ingenomen dosis bereiken.
In geval van hyperthyroïdie (als de receptoren niet verzadigd
zijn) kan dit percentage 15% tot soms 20% bedragen! Het niet
gebonden excedentaire deel wordt geëlimineerd via de urine
en in mindere mate via de transpiratie. Zodra het radioactieve
jodium in de schildklier is opgenomen, geeft het zijn energie vrij
en wordt de cel vernietigd.
TIJDSCHRIFT VAN DE EUROPA ZIEKENHUIZEN | 23