Vakinhoudelijke kennisbasis maatschappijleer eerstegraads

5. Kennisbasis hbo-masteropleiding
bedrijfseconomie
Inleiding kennisbasis hbo-masteropleiding bedrijfseconomie
Relatie tot de kennisbasis bachelor bedrijfseconomie
De kennisbasis bachelor Bedrijfseconomie is als uitgangspunt genomen. Veel onderwerpen
die in de kennisbasis bachelor bedrijfseconomie zijn genoemd, vinden we - op hoger én verdiepend
niveau - terug in de kennisbasis master. Het gaat dan om onderwerpen op het terrein
van kosten, opbrengsten, financiering, verslaggeving, marketing, wiskunde en statistiek.
Daarnaast zal het de lezer opvallen dat onderwerpen over het recht en het voeren van een
administratie niet expliciet terugkomen. Voor zover van toepassing zijn deze onderwerpen
bij andere (hoofd)onderwerpen ondergebracht.
Domeinen en subdomeinen
De indeling in domeinen sluit aan bij die van de universitaire lerarenopleidingen. Daaraan
is een domein ‘Wetenschappelijke grondslagen en ontwikkelingen’ toegevoegd. Dit laatste
domein (G), dat de basis van de wetenschapsfilosofie en de geschiedenis van het economisch
denken bevat, is mede onderscheidend voor het masterniveau. Verder sluit de indeling in
domeinen en subdomeinen aan bij wat gebruikelijk is in de internationale economische vakliteratuur.
Vakspecifieke eisen voor het onderwijs in de bovenbouw
Veel onderwerpen op het terrein van Management & Organisatie vereisen inzicht in en
toepassing van wiskundige en statistische principes. Hoewel deze vaardigheden niet als doel
an sich moeten worden beschouwd, is ervoor gekozen de wiskundige en statistische kenniselementen
onder te brengen in een apart onderdeel. Domein F: ‘Vaardigheden’ is hiervoor ontwikkeld.
Binnen het genoemde domein F zijn ook onderwerpen over de speltheorie opgenomen.
Het doen van onderzoek is voor masterstudenten een belangrijke activiteit. Onderzoek kan
met verschillende vakonderdelen verbonden zijn. Er is niet voor gekozen om onderzoek als
apart domein op te nemen. Binnen de verschillende domeinen worden aspecten van onderzoek
wel genoemd.
Relatie met andere vakken
Inhoudelijk kunnen relaties worden gelegd met andere maatschappelijke vakken. We geven
enkele voorbeelden.
Algemene Economie: ook binnen de bedrijfseconomie is het kenobject het streven van de
mens naar welvaart. De bestudering van ‘homo economicus’ strekt zich uit naar tal werkorganisaties
waarin de mens participeert.
Geschiedenis: ontstaan en ontwikkeling van georganiseerde (werk)verbanden.
Aardrijkskunde: duurzaam omgaan met hulpbronnen.
Maatschappijleer: omgaan met ethische dilemma’s.
Daarnaast is er de rol van de wiskunde, niet zozeer inhoudelijk, maar voornamelijk als ‘tool’
om economische processen compact weer te geven.
Leeswijzer
In de tweede kolom van de kennisbasis zijn bij elk domein de bijbehorende subdomeinen weergegeven.
Deze subdomeinen zijn in de derde kolom geoperationaliseerd door het benoemen
van de onderliggende concepten (m.b.v. trefwoorden). Al deze concepten maken deel uit van
de opleiding. Opleidingen hebben de vrijheid om eigen accenten te leggen. In kolom vier
wordt van de concepten met behulp van een indicator duidelijk gemaakt wat het beoogde
prestatieniveau inhoudt. Hier vinden we een belangrijk onderscheid tussen de opzet van de
kennisbasis master- en bacheloropleiding. Deze kolom pretendeert niet de kennisbasis volledig
te dekken en kan dus niet worden gebruikt als dekkende uitwerking van alle domeinen. In de
vijfde kolom zijn ten slotte voorbeeld toetsvragen opgenomen om een aantal indicatoren nader
te specificeren. Deze toetsvragen zijn gericht op beheersing van vakkennis. De formuleringen
sluiten aan bij de hogere niveaus van de taxonomie van Bloom.
A.1 Interne informatievoorziening 95
A.2 Kosten- en opbrengstencalculaties 95
A.3 Interne planning en ‘control’ 97
A.4 Interne verslaglegging 97
A.5 (Intern) onderzoek 97
Beschikbaar aantal eenheden 97
B.1 Waarde en waarderen 99
B.2 Working capital management 99
B.3 Vermogens- en kapitaalstructuur 99
B.4 Risico en opbrengst 99
B.5 Lange-termijn financiering 101
B.6 Financiële instrumenten 101
B.7 Financiële planning 101
C.1 Financial statements 103
C.2 Winst- en vermogensvraagstukken 103
C.3 Regelgeving rondom de Jaarrekening 103
C.4 Externe verslaglegging 105
C.5 Financiële analyse 105
D.1 Ondernemingsstrategie en portfoliomanagement 107
D.2 Externe omgeving 107
D.3 Interne omgeving 107
D.4 Marktonderzoek en informatievoorziening 107
D.5 Marketingstrategie en planning 107
D.6 Internationale marketing 107
D.7 Evaluatie en feedback 107
E.1 Missie, visie, waarden en doelen 109
E.2 Externe en interne analyses 109
E.3 Functional level strategieën 109
E.4 Business level strategieën 109
E.5 Corporate level strategieën 111
E.6 Governance, cultuur en ethiek 111
E.7 Organisatiestructuren en leiderschap 111
E.8 Organisatie controls 111
F1 Digitale vaardigheden 113
F2 Werken met een statistisch pakket 113
F3 Werken met een speadsheet pakket (rekenprogramma’s) 113
F4 Lineair programmeren 115
F5 Toegepaste wiskunde voor bedrijfseconomie 117
F6 Speltheorie 119
G.1 Methodologie van de wetenschap in het algemeen 121
G.2 Methodologie van de (bedrijfs)economische wetenschap in het bijzonder 121
G.3 Geschiedenis van het (bedrijfs)economisch denken 121
H.1 De docent als inhoudelijk expert op het gebied van M&O 123
H.2 De M&O-docent als ontwerper, uitvoerder en beoordelaar van leerarrangementen voor de bovenbouw
van havo en vwo 123
H.3 De M&O-docent als onderzoeker en regisseur van de eigen ontwikkeling 123
94 | Kennisbasis hbo-masteropleidingen aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, algemene economie, bedrijfseconomie, godsdienst & levensbeschouwing Kennisbasis hbo-masteropleidingen aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, algemene economie, bedrijfseconomie, godsdienst & levensbeschouwing | 95