Vakinhoudelijke kennisbasis maatschappijleer eerstegraads

1
Domeinen Subdomeinen Omschrijvingen en/of toelichtingen Indicatoren masterniveau Kenmerkende voorbeeldvragen
1. Natuurlijke
systemen op
de aarde
2. Milieugeografie
3. Landschappen
1.1 Geologie en geomorfologie
1.2 Ecologische systemen
1.3 Weer- en klimaatsystemen
2.1 Mens/milieu relaties
2.2 Draagkracht van het fysisch milieu
2.3 Klimaatonderzoek
2.4 Milieubeleid en duurzaamheid
3.1 Natuur- en cultuurlandschappen
3.2 Nederlandse cultuurlandschappen
3.3 De strijd van Nederland tegen het water
Masterspecifieke onderwerpen binnen de subdomeinen Masterspecifiek niveau van de onderwerpen
Structurele geologie, hydrologie en bodemkunde
Combinatie van recente inzichten van de subdomeinen 1.1 en 1.2
In de bachelorfase vormen de geologische en geomorfologische verschijnselen
en processen in diverse tijdsperioden en op verschillende
schaalniveaus het centrale thema. Leidraad hierbij zijn de endogene en
exogene krachten. Het samenspel van deze beide krachten bepaalt het
huidige uiterlijk van de korst en zal dit ook in de toekomst doen.
In de masteropleiding staat de structurele geologie centraal. De door
de platentektoniek aangestuurde,veelal gecompliceerde opbouw van de
aardkorst met de vele plooien, breuken, scheefstellingen en discordanties
zorgt voor een deel voor de diversiteit van de geomorfologische
verschijnselen.
Bodemkunde en hydrologie zijn integrale onderdelen binnen de
geo morfologie. Bodems zijn een onlosmakelijk deel van het bovenste
gedeelte van de aardkorst.
Water is een van de belangrijkste ‘agents’ binnen de geomorfologische
processen. Hoe ingewikkelder de geologie en geomorfologie, hoe
gecompliceerder de hydrologie.
Milieukunde en paleoklimatologie
Wisselwerking tussen onderzoeksresultaten in de subdomeinen 1.3, 2.1,
2.2, 2.3 en 2.4.
In de bachelorfase wordt ingegaan op de wisselwerking tussen de mens
en zijn fysieke omgeving op de diverse schaalniveaus. Het gaat hierbij
om de grote diversiteit aan interacties, waarbij minder aandacht wordt
besteed aan de complexiteit ervan. Aansluitend hierop komt vigerend
milieubeleid op diverse schaalniveaus aan de orde.
In de masteropleiding wordt specifiek ingegaan op de complexiteit van
genoemde wisselwerking en de interactie met natuurlijke variabiliteit.
Deze problematiek is in het bijzonder evident binnen het klimaatonderzoek,
onder andere vanwege de rol van de oceanen en de koolstofkringloop.
Methodologisch sterke en zwakke aspecten van paleoklimatologisch
onderzoek en klimaatmodellen zijn van groot belang voor een goed
begrip van het publieke klimaatdebat.
Bij de totstandkoming van milieubeleid spelen de complexiteit in het
natuurlijke systeem, de onzekerheden binnen de wetenschap en de
(inter)nationale machtsverhoudingen een belangrijke rol.
Historische geografie en mens/milieu relaties
Historische en recente relaties tussen de subdomeinen 2.1, 3.1, 3.2 en 3.3.
In de bachelorfase wordt ingegaan op de sterke rol die de mens heeft
gehad bij de vorming van het Nederlandse landschap. Hierbij worden
natuur- en cultuurlandschappen van elkaar onderscheiden. Het accent
ligt op de diversiteit van het Nederlandse cultuurlandschap. Specifiek
wordt ingegaan op de rol van de strijd tegen het water in de totstandkoming
van het hedendaagse landschap.
In de masteropleiding wordt specifiek ingegaan op de complexe relatie
tussen de historische ontwikkeling en de fysisch-geografische randvoorwaarden,
de dynamische relatie tussen mens en natuur in hedendaags
Nederland en West-Europa, de Rijn-Maas delta, en de uitdagingen die dit
biedt voor ruimtelijk beleid. Het gaat hierbij o.a. om de positie van de ecologische
hoofdstructuur, historische geografie, archeologie, aardkundige
waarden, integraal kustbeheer en duurzaam waterbeheer in de delta van
de Rijn en de Maas binnen dit beleid.
Structurele geologie, hydrologie en bodemkunde
De student kan recente internationale natuurwetenschappelijke literatuur
op het terrein van de structurele geologie analyseren en vergelijken.
De student kan geologische wetenschappelijke literatuur kritisch benaderen
en krijgt zicht op de ontwikkeling van het geologisch denken van de laatste
twee eeuwen.
De student verwerft vaardigheden in de voorbereiding en uitvoering van
veldpractica.
De student kan met behulp van recente literatuur een vergelijking maken
tussen gebieden met verschillende hydrologische omstandigheden. Hij/zij is
in staat hydrologische gegevens te analyseren en de gevolgen voor stroomgebieden
van verschillende schaal en verschillende klimatologische omstandigheden
in kaart te brengen (watertekort/-overlast).
De student kan Nederlandse bodemkaarten lezen en interpreteren en op
grond daarvan een bodemveldpracticum organiseren waarbij de relatie
bodemkaart en het daarbij behorende landschap centaal staat.
Milieukunde en paleoklimatologie
De student verwerft inzicht in de complexiteit van causale relaties binnen
het fysieke milieu en kan een specifiek milieuprobleem analyseren, inclusief
feedbackmechanismen en de beperkte voorspelbaarheid van het systeem.
De student kan recente internationale natuurwetenschappelijke literatuur
op het terrein van de paleoklimatologie en klimaatmodellen analyseren en
contrasteren met de huidige klimaatdiscussie.
De student ontwikkelt een attitude om milieuproblemen vanuit een onderzoekende
houding te bezien alsmede de politieke dimensie ervan te begrijpen;
hij/zij kan hierbij vanuit een genuanceerd standpunt politieke processen
relativeren, accepteren en evalueren.
Historische geografie en mens/milieu relaties
De student kan een analyse maken van een Nederlands of West-Europees
natuurlijk systeem, op basis daarvan vigerend beleid evalueren en eventueel
voorstellen tot wijziging formuleren.
De student kan, met behulp van recente wetenschappelijke inzichten in het tot
stand komen van de Nederlandse en (West-)Europese landschappen, een waarderingsschaal
voor de beoordeling van het behoud van deze landschappen
creëren.
Structurele geologie
1. Reconstrueer op basis van de lithologische gegevens van een gebied en de
zichtbare geologische structuren, de geologisch/geomorfologische geschiedenis
vanaf het moment dat het gebied onder de zeespiegel nog in wording
was.
2. Schets op basis van de in de figuur zichtbare geologische structuren met
stippellijnen een geologisch dwarsprofiel op het moment dat het gebied zijn
grootste hoogte had.
12 | Kennisbasis hbo-masteropleidingen aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, algemene economie, bedrijfseconomie, godsdienst & levensbeschouwing Kennisbasis hbo-masteropleidingen aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, algemene economie, bedrijfseconomie, godsdienst & levensbeschouwing | 13
Hydrologie
1. Analyseer uit beschikbare neerslaggegevens van het gegeven stroomgebied
van de jaren 2000-2005 en de gegevens van de hoofdrivier van het stroomgebied
die de afvoer hoofdzakelijk verzorgt, in welke maanden van 2011 de
rivier zijn hoogste stand(en) zal bereiken?
2. Bereken hoeveel de maximale neerslag in het stroomgebied in 24 uur mag
zijn, zonder dat er wateroverlast in de hoofdrivier zal optreden.
Milieukunde en paleoklimatologie
1. Analyseer het publieke klimaatdebat op basis van de validiteit van de
gebezigde argumenten.
2. Evalueer het mondiale klimaatbeleid in relatie tot andere maatschappelijke
uitdagingen.
3. Schrijf op basis van literatuuronderzoek een essay over verzuring.
Historische geografie en mens/milieu relaties
1. Het Nederlandse en (West-)Europese beleid ten aanzien van de grote rivieren
draagt de titel ‘Ruimte voor de rivier’. Maak een analyse van de wetenschappelijke
basis voor dit beleid en evalueer de haalbaarheid ervan.
2. Schrijf een amendementvoorstel voor het Nederlandse kustbeleid.
3. Ontwerp een plan in spelvorm voor de aanleg van een snelweg door een
bepaald gebied op basis van een analyse van de landschappelijke structuur
van het gebied.