Vakinhoudelijke kennisbasis maatschappijleer eerstegraads

1. Kennisbasis hbo-masteropleiding
aardrijkskunde
Inleiding kennisbasis Hbo-masteropleiding aardrijkskunde
1. Relatie met kennisbasis bachelor
De kennisbasis master aardrijkskunde bouwt voort op de kennisbasis voor de bachelor aardrijkskunde.
De bestaande domeinen en subdomeinen uit de kennisbasis bachelor worden
verbreed en verdiept in de masteropleiding. In de kolom ‘Omschrijvingen en toelichtingen’
wordt eerst beschreven waar de accenten in de bachelorfase liggen, waarna de beschrijving
volgt van de inhoudelijke accenten in de masteropleiding. Deze onderdelen worden in de
kennisbasis aangeduid met de term ‘masterspecifieke onderwerpen’.
2. Vakspecifieke eisen bovenbouw havo/vwo
In de kennisbasis voor de masteropleiding zijn twee invalshoeken aanwezig die een bijdrage
leveren aan de kennis van de vakspecifieke eisen voor de bovenbouw van het VO. De eerste
invalshoek betreft de vakinhoudelijke kennis uit de domeinen 1 t/m 7. De tweede invalshoek is
te vinden in het domein 8; ‘Vakdidactiek’.
De vakinhoudelijke kennis stelt de aanstaande eerstegraads docent in staat om boven
het niveau van de methoden uit te stijgen. Hiermee kan de docent vragen oproepen die de
leerlingen uitdagen. Ook is docent beter in staat om specifieke belangstellingssferen van
leerlingen verder te ontwikkelen.
De vakdidactische kennis brengt de student op een niveau waarmee hij/zij niet alleen in staat is
de ontwikkelingen in het aardrijkskundeonderwijs voor de bovenbouw te volgen, maar ook bij
te dragen aan de visieontwikkeling op het aardrijkskundeonderwijs op school en in regionaal
en landelijk verband. Het gaat hierbij om visie op de formulering van mogelijke nieuwe kerndoelen
en het meebepalen en implementeren van nieuwe eindexamenonderwerpen.
3. Vakspecifieke masterkenmerken
In de kolom ‘Omschrijvingen en toelichtingen’ is te zien dat de ‘Masterspecifieke onderwerpen
binnen de subdomeinen’ verbindingen hebben met andere domeinen. Dit is kenmerkend voor
het te ontwikkelen vermogen van masterstudenten om, om te gaan met minder gebruikelijke,
verder weg gelegen verklaringsbronnen. Dit vermogen wordt de studenten bijgebracht door
de in de kennisbasis aanwezige verwijzing naar internationale wetenschappelijke literatuur. Zij
moeten blijk geven deze literatuur ook kritisch te kunnen benaderen door onderlinge vergelijking.
Hiermee komen de studenten in aanraking met de internationale wetenschappelijke wereld.
Het doen van literatuurstudies en eigen onderzoek brengt de studenten tot probleemstellingen
en vragen die een kennisniveau van de hogere orde in de taxonomie van Bloom impliceren;
studenten komen dan ook tot hogere niveaus van geografisch denken, zoals geografische
systemen en theorieën. Een aanduiding van dit kennisniveau wordt weergegeven in de kolom
‘Indicatoren masterniveau’.
4. Korte verantwoording gemaakte keuzes
Het formuleren van deze kennisbasis is een gezamenlijke activiteit geweest van een viertal
medewerkers; twee fysisch-geografen en twee sociaal-geografen, aan de aardrijkskundeopleidingen
van twee instituten waar een masteropleiding wordt verzorgd. Het concept is
voorgelegd aan de beide instituten en ook aan de andere zeven toeleverende instituten waar
een bachelorsopleiding aanwezig is. Het geleverde commentaar is verwerkt in een nieuwe
versie van de kennisbasis.
Al deze instituten hebben meegewerkt aan de totstandkoming van de kennisbasis bachelor
aardrijkskunde. Voor de continuïteit van de gebruikte begrippen, de bevordering van de doorstroom
van bachelorstudenten naar de masteropleidingen en het inzichtelijk maken van de
inhoud en samenhang van de beide kennisbases is gekozen voor de opzet om de kennisbasis
bachelor als uitgangspunt te nemen voor de kennisbasis master.
De keuze van de masterspecifieke onderwerpen is gebaseerd op een vergelijking van:
a. De bestaande programma’s;
b. Het visiestuk ‘Vakinhoudelijk masterniveau’ van de universitaire lerarenopleidingen;
c. Een consultatie van prof.dr. J. van der Schee, onderwijsgeograaf en vakdidacticus
aardrijkskunde;
d. Onderwijsprogramma’s van masteropleidingen aardrijkskunde in België, Duitsland en
Engeland.
1.1 Geologie en geomorfologie 13
1.2 Ecologische systemen 13
1.3 Weer- en klimaatsystemen 13
2.1 Mens/milieu relaties 13
2.2 Draagkracht van het fysisch milieu 13
2.3 Klimaatonderzoek 13
2.4 Milieubeleid en duurzaamheid 13
3.1 Natuur- en cultuurlandschappen 13
3.2 Nederlandse cultuurlandschappen 13
3.3 De strijd van Nederland tegen het water 13
4.1 Demografie en bevolkingsgeografie 15
4.2 Economische geografie 15
4.3 Geografie van stad en platteland 15
5.1 Politieke geografie 15
5.2 Culturele geografie 15
5.3 Ontwikkelingsgeografie 15
6.1 Het geografisch denken 15
6.2 De regio in de geografie 15
6.3 Thema’s en regio’s 15
7.1. Globes, kaarten en atlassen 17
7.2 Digitale informatieverwerking 17
7.3 Topografie 17
Kennisbasis bachelor 21
Kennisbasis master 21
Domeinen 21
10 | Kennisbasis hbo-masteropleidingen aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, algemene economie, bedrijfseconomie, godsdienst & levensbeschouwing Kennisbasis hbo-masteropleidingen aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, algemene economie, bedrijfseconomie, godsdienst & levensbeschouwing | 11