Onderzoeksverslag - Wij helpen graag! - SpraakSaam

104
biedt is belangrijk, maar lijkt onbedoeld ook
het zicht te belemmeren op het leven in de
‘grote buitenwereld’. De communicatieve
redzaamheid die voldoende is in het VSO
blijkt in het reguliere (middelbaar beroeps-)
onderwijs, in het beroepsleven en in het
dagelijks leven ontoereikend te zijn.
In de periode dat door middel van psycho-
educatie wordt geprobeerd de macht der
gewoonte ter discussie te stellen, zijn
jongeren bezig met vallen en opstaan
volwassen te worden. Ze willen meer
vrijheid, meer zelfstandigheid, minder
regels en ze zetten zich af tegen
volwassenen en dat waar ze voor staan. Op
het eerste gezicht lijken die wensen goed
aan te sluiten bij de pogingen van ouders
en professionals om jongeren voor te
bereiden op een minder beschermd
bestaan. Maar, schijn bedriegt.
De verschuivende grens tussen
zelfstandigheid en zorg maakt de puberteit
voor ouders en kinderen tot een
ingewikkelde en soms heftige periode. De
vrijheidsdrang van jongeren speelt zich af
tegen de veilige achtergrond van
vanzelfsprekende zorg en ondersteuning.
Op tijd thuiskomen is kinderachtig, maar
het spreekt vanzelf dat er altijd iets te eten
en te drinken is. Voor jongeren met ESM en
hun ouders is de weg naar volwassenheid
nog ingewikkelder. Doordat jongeren met
ESM minder contact hebben met
leeftijdgenoten, communicatief niet zo
vaardig zijn en meestal ook beperkingen
hebben op het gebied van functionele
geletterdheid en planning, zijn ze
afhankelijker van hun ouder(s). Die
afhankelijkheid kan verschillende vormen
aannemen, van begeleid reizen zowel
binnen als buiten de stad – tot intensieve
huiswerkbegeleiding, hulp en toezicht bij
dagplanning of buitenschoolse activiteiten
en beperkte toegang tot mail en sociale
media.
Voor ouders is het moeilijk hun kinderen los
te laten vanwege de geringe
communicatieve redzaamheid en de
kwetsbaarheid die daaruit voortvloeit. Voor
jongeren met ESM is het moeilijk zich los te
maken van hun ouders, vanwege de ‘zo
gewone’ afhankelijkheid, maar ook omdat
ze in onderhandelingen en conflicten over
grenzen en regels steeds tegen hun
taalstoornis oplopen. Hun ouders zijn bijna
altijd sneller en verbaal vaardiger dan zij en
dat leidt ertoe dat veel jongeren hun
‘onafhankelijkheidsstrijd’ verliezen of uit de