Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
den onder ernstige sociale en emotionele problemen. Ze<br />
werden vaak depressief, bleken moeilijkheden met leren<br />
te hebben, ze konden hun agressie slechter de baas dan<br />
normaal is, en waren geneigd zich sociaal te isoleren.<br />
Daarmee is uiteraard niet gezegd dat zulke problemen<br />
altijd zouden teruggaan op een gebrek aan goed contact<br />
tussen moeder en kind in de vroege kinderjaren, noch dat<br />
flink knuffelen garandeert dat een baby opgroeit tot een<br />
zonnig, probleemloos mens – was het allemaal maar zo<br />
eenvoudig! Maar wel dat je het belang <strong>van</strong> voldoende liefdevol<br />
huidcontact voor een evenwichtige ontwikkeling<br />
<strong>van</strong> kinderen niet moet onderschatten.<br />
Spiegel <strong>van</strong> de ziel<br />
Ogen zijn de spiegel <strong>van</strong> de ziel, zo willen de dichters.<br />
Maar die begrijpen er niets <strong>van</strong>. Aan ogen is, fysiologisch<br />
12<br />
gesproken, nauwelijks iets te zien, onze huid laat veel<br />
meer zien hoe we ons voelen. Rood aanlopen, verbleken,<br />
zweten, kippenvel en het overeind gaan staan <strong>van</strong> onze<br />
haren kunnen allemaal lichamelijke uitingen zijn <strong>van</strong><br />
gevoelens. Blozen doen we <strong>van</strong> schaamte, verbleken <strong>van</strong><br />
woede of schrik, zweten <strong>van</strong> angst en kippenvel komt<br />
voort uit huivering of afschuw. Wie heeft niet ooit ongemakkelijk<br />
staan blozen of zijn handen klam voelen worden<br />
bij een moeilijke ontmoeting?<br />
Maar de huid is wel een verraderlijke spiegel, die gemakkelijk<br />
tot verkeerde conclusies leidt. Al die huidreacties<br />
kunnen namelijk evengoed een rechtstreekse lichamelijke<br />
oorzaak hebben. Rood aanlopen doen we ook <strong>van</strong> lichamelijke<br />
inspanning, <strong>van</strong> warmte gaan we zweten, we verbleken<br />
en krijgen kippenvel <strong>van</strong> kou, en zo voort. Het<br />
verband tussen emoties en zichtbare huidreacties is dan