Adams jas: - Ziekte van Lyme

Niet alle cellen in het germinatieve compartiment zijn
overigens de hele tijd maar bezig zich op gezette tijden te
delen, een flink deel van het geheel doet gewoonlijk
niets. Die rustende cellen kunnen op afroep aan het werk
gezet worden. Dat gebeurt in geval van crisis, dat wil
zeggen als er een wond genezen moet worden.
Een stof die alleen cellen met het Ki67 antigeen doet oplichten, dat alleen
aanwezig is in cellen die zich delen, verraadt dat lang niet alle cellen van het
germinatieve compartiment aan het werk zijn.
De nieuw gevormde cellen die loskomen uit het germinatieve
compartiment, kunnen zich nog maar zo’n drie tot
zeven keer delen, en ondergaan onderweg naar het
oppervlak een heel aantal veranderingen, zowel biochemisch
als qua vorm en structuur. Ze vervullen al naar
gelang de fase van het rijpingsproces tot hoorncel waarin
ze zich bevinden, ook verschillende functies. Een belangrijke
rol in het proces is weggelegd voor het celskelet, dat
in hoofdzaak bestaat uit draadachtige structuren, de
zogenaamde intermediaire filamenten. Zonder die filamenten
zouden keratinocyten geen vaste vorm hebben en
dus ook niet kunnen verhoornen.
Tegen het eind van hun reis zijn de keratinocyten uitgerijpt
tot hun definitieve vorm en gaan ze dood. Ze eindigen dan
als zogenaamde corneocyten, hoorncellen, in de hoornlaag,
die bestaat uit tien tot dertig lagen hecht opeengepakte
lagen afgeplatte, droge cellen – de meeste lagen
vinden we in de huid van de handpalmen en voetzolen. De
De groene draden zijn de filamenten van het cytoskelet van keratinocyten.
De blauwe bollen zijn de celkernen.
corneocyten zijn zeshoekig van vorm, zijn gevuld met
onder meer watervasthoudende keratines binnen een
laagje van vetten en tot een netwerk verbonden eiwitten.
Zogenaamd cellulair cement (Figuur 3B), dat bestaat uit
vetten en ceramides, glycoproteïnen en afbraakproducten
van peptiden, vult de ruimten tussen de cellen en
houdt zo het zaakje stevig bij elkaar.
Uiteindelijk schilferen de corneocyten af. Dat gebeurt
volgens een keurig door enzymen gereguleerd programma,
anders zouden juist op plekken met weinig ‘sleet’ op
den duur enorme bobbels hoornlaag ontstaan.
Al met al is het een heel complex, nauw luisterend stelsel
van productie- en regelmechanismen dat ons aan een
strak velletje helpt. Gaat er ergens wat mis, dan ontstaan
vormen van abnormale of overmatige schilfering. Dat kan
aan van alles liggen. Aan overproductie door de cellen
van het germinatieve compartiment, bijvoorbeeld, maar
ook aan afwijkingen in de duur van het rijpingsproces van
keratinocyten, of aan te trage afschilfering van de hoornlaag,
waardoor klonten hoornschilfers blijven hangen.
Als al die componenten op eigen houtje in het wilde weg
werkten, mocht het wel haast een wonder heten dat het
nog zo vaak goed gaat met onze huid. Het lijkt er dan ook
sterk op dat er een vorm van geïntegreerde regie is die
het evenwicht bewaakt. Daarop wijzen experimenten met
kweekjes: als de productiesnelheid van nieuwe cellen
7