Adams jas: - Ziekte van Lyme

Door chronische blootstelling aan UV-licht beschadigde huid met actinische
keratosen (pijltjes).
Daarnaast heeft UV-straling een dempend effect op ons
immuunsysteem, zodat niet alleen indringers als bacterien
en virussen, maar ook beginnende kankercellen minder
snel en effectief herkend en opgeruimd worden.
Een minder goed werkend immuunsysteem hebben ook
mensen die een nier- of harttransplantatie hebben ondergaan.
De rest van hun leven moeten zij medicijnen slikken
om te voorkomen dat het immuunsysteem het nieuwe, als
vreemd ervaren orgaan te lijf gaat en afstoot. Maar die
immuunsuppressiva, de naam zegt het al, hebben ook tot
gevolg dat de weerstand tegen bacteriële en virale infecties
afneemt, en dat kankercellen betere overlevingskansen
hebben. Mensen met een nieuwe nier hebben
bijvoorbeeld een belangrijk grotere kans op plaveiselcelcarcinoom.
Bovendien hebben transplantatiepatiënten
ook nog eens een grotere kans op uitzaaiing naar de lymfeklieren
en lopen in het verlengde daarvan en groter risico
om aan hun huidkanker te overlijden.
Het negatieve effect van immuunsuppressiva is behoorlijk
groot. In Nederland heeft tien jaar na transplantatie
gemiddeld tien procent van de patiënten huidkanker
opgelopen, en na twintig jaar wel veertig procent. In
Australië met zijn sterke UV-straling liggen die getallen
nog hoger, op veertig procent na tien jaar en maar liefst
zeventig procent na twintig jaar. Deze patiënten hebben
ook nog een verhoogde kans op uitzaaiing van de huidkanker
naar de lymfklieren, alsmede een verhoogde kans
om te overlijden aan hun huidkanker.
56
Risicofactoren voor het ontstaan van huidkanker
Basaalcelcarcinoom
Niet erfelijk Plaveiselcelcarcinoom
UV-straling Melanoom
- verbranden als kind ++ + +++
- chronische blootstelling ++ +++ +
Radiotherapie +
Verminderde afweer + + +
Chemische stoffen
- arsenicum + +
- pesticiden +
Roken ++
HPV-infectie +
Erfelijk/ziekten
Lichte, snel verbrandende
huid ++ ++ ++
Xeroderma pigmentosum ++ ++ ++
Albinisme + ++ +
Basaalcelnaevussyndroom +++
FAMMM +++
+ = tot twee keer zo groot als normaal, ++ = twee
tot vier keer zo groot; +++ = vijf keer zo groot
Behalve UV-straling en de bijwerkingen van immuunsuppressiva
vergroten ook roken, met name van sigaretten,
en sommige chemicaliën de kans op vooral plaveiselcelcarcinoom.
Van chemicaliën als pesticiden, steenkoolteer
en arseen is dat al heel lang bekend. Al in de achttiende
eeuw ontdekte men in Engeland dat er verband was tussen
de van roet doordesemde kleding van schoorsteenvegers
en het voorkomen van plaveiselcelcarcinomen bij
die bevolkingsgroep. Ook psoriasispatiënten die in de
jaren vijftig van de vorige eeuw met arseen behandeld
werden, ontwikkelden na twintig tot dertig jaar vaak tientallen
huidkankerplekken. Ten slotte kunnen plaveiselcelcarcinomen
ook nog ontstaan in wonden die langdurig
niet willen genezen. Bij mensen met een donkere huidskleur
zou zelfs een derde van alle plaveiselcelcarcinomen
in zulke chronische wonden ontstaan.
Wie meer dan vijf atypische moedervlekken heeft, heel