Advies 'Armoede en sociale uitsluiting' - Demos

3.3. Bestrijd ongelijkheid in/door het onderwijs
Het recht van het kind op onderwijs en de plicht van de Staat er voor te zorgen
dat tenminste lager onderwijs gratis en verplicht is. De discipline op
school moet gehandhaafd worden op een wijze die de menselijke waardigheid
van het kind weerspiegelt. De noodzaak van internationale samenwerking
met het oog op het realiseren van dit recht wordt benadrukt (art.28.1)
De erkenning door de Staat dat het onderwijs dient gericht te zijn op de ontplooiing
van de persoonlijkheid en de talenten van het kind en op de voorbereiding
van het kind op een actief leven als volwassene. Het onderwijs moet
ook gericht zijn op het bevorderen van respect voor de grondrechten van de
mens en op het ontwikkelen van respect voor de culturele en nationale waarden
van het kind zelf en van anderen (art 29.1).
3.3.1. Onderwijs = sleutelinstrument
Onderwijs is het sleutelinstrument waarmee kinderen (en volwassenen) zich van
armoede kunnen bevrijden. De uitoefening van het recht op onderwijs is een randvoorwaarde
voor het uitoefenen van andere mensenrechten, zoals het recht op arbeid,
gezondheid en participatie.
Gebrek aan onderwijs vormt ook een dimensie van armoede. Dat blijkt uit het hoge
percentage vroegtijdige schoolverlaters of het hoge aandeel van laag secundair onderwijs
geschoolden bij mensen in armoedesituaties. Strategieën voor armoedebestrijding
moeten volop aandacht geven aan de verwezenlijking van het recht op
onderwijs en ervoor zorgen dat kinderen in kansarmoede als eerste profiteren van
een verbeterde toegang tot onderwijs.
3.3.2. Werken aan het recht op onderwijs
Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind bepaalt het recht op
onderwijs op een relatief nauwkeurige wijze. Naast het verstrekken van gratis en
verplicht basisonderwijs voor alle kinderen, hebben Staten een verplichting, vrij en
gelijk secundair onderwijs in te voeren (met inbegrip van beroepsopleiding) voor
iedereen en gelijke toegang tot het hoger onderwijs te voorzien op basis van capaciteiten.
Gelijkheid en non-discriminatie zijn belangrijke aspecten van het recht op onderwijs.
Staten moeten voorrang geven aan de gelijke toegang voor kwetsbare groepen,
zoals kinderen met een handicap, minderheden en vluchtelingen.
De kwaliteit van het onderwijs richt zich op de ontwikkeling van het meest volledige
potentieel van het kind ter voorbereiding op een verantwoord leven in een
vrije samenleving. Dit alles in een geest van tolerantie en respect voor de mensenrechten,
voor het natuurlijke milieu, voor de ouders van het kind en voor de culturele
identiteit.
Naast deze positieve verplichtingen om het recht op onderwijs te vervullen, hebben
Staten een verplichting om de vrijheid van schoolkeuze van ouders (en kinderen)
te respecteren conform hun religieuze en morele overtuigingen.
27