Advies 'Armoede en sociale uitsluiting' - Demos

2 Kinderrechten en armoede
2.1. Uitvergroting van het armoedeprobleem
Ik vind kinderarmoede een bijzonder goede ingang. Je moet mensen altijd wat
beroeren zodat ze openstaan ten aanzien van het probleem. De focus op kinderen
zal de wortels van armoede niet raken. Je moet in de eerste plaats rekening
houden met hun ouders, welke job ze hebben, welke opvoedkundige kennis,
enzovoort. De focus op kinderarmoede is een goede zaak op voorwaarde
dat het een aangrijpingspunt is voor een samenhangend armoedebeleid. Eén
van de discussiepunten is of het moet gaan over het well being of het well becoming
van de kinderen. Moet je om kinderarmoede bekommerd zijn omwille
van het feit dat het heel erg is dat kleine kinderen in armoede leven of moet je
bekommerd zijn omdat je er een pak menselijk kapitaal mee verspilt? Want
dat krijg je later driedubbel terugbetaald in werkloosheid en criminaliteit.
Jan Vranken, armoedespecialist 3
Kinderarmoede kan gezien worden als een uitvergroting van het armoedeprobleem.
Niet omdat het per definitie erger is dan armoede bij volwassenen, maar
wel omdat het nieuwe beleidsaandacht mobiliseert. Armoede bij kinderen roept
vaak meer solidariteit op dan bij volwassenen. Zeker nu het individuele schuldmodel,
“blaming the victim”, sterk in opmars is en steeds meer mensen vinden dat
wie in armoede leeft te lui is om te werken. 4
Nadeel van een aparte focus op kinderarmoede is de onmogelijkheid om het probleem
fundamenteel aan te pakken. De problematiek is uiterst complex, in het bijzonder
door de afhankelijkheid van kinderen ten aanzien de gezinscontext en de
ouders. Extra aandacht geven aan kinderarmoede mag er in geen geval toe leiden
dat er conflict ontstaat tussen ‘arme kinderen’ versus ‘arme ouders’.
Hoe kijken we naar kinderarmoede als een structureel probleem, als een uitvergroting
van het armoedeprobleem?
Structurele armoedebestrijding zou in eerste instantie gericht moeten zijn op herverdeling
van macht en middelen, in de gegeven context een herverdeling van inkomens
en tewerkstelling.
In hoeverre werkt het huidige armoedebeleid echter aan herverdeling? De voorbije
decennia is de klemtoon in armoedebestrijding verschoven van een indirect beleid
(door een versterking van de sociale grondrechten) naar een direct beleid (direct
opvangen van de negatieve consequenties voor de armste groepen). Boeken we zo
vooruitgang op vlak van armoedebestrijding? Vermindert het armoedeprobleem?
Eigenlijk niet. Tal van sociale maatregelen (dienstencheques, kinderopvang,…)
hebben eerder gezorgd voor een averechtse herverdeling: aan wie heeft, wordt gegeven.
En steeds meer mensen leven onder de armoedegrens. Bovendien zorgt het
Mattheüseffect ervoor dat het maatschappelijk draagvlak voor structurele armoedebestrijding
verkleint. We gaan er immers van uit dat er wel degelijk een actief
armoedebeleid wordt gevoerd.
In die zin creëert de focus op kinderarmoede als structureel probleem opnieuw
kansen om de balans tussen een directe en een indirecte beleid wat meer in evenwicht
brengen. Versterking van sociale grondrechten van kinderen heeft immers
ook een positieve invloed op ouders.
3
DE ZUTTER, J, 2010, Gratis kinderopvang is een evidentie. Interview met Jan Vranken, armoedespecialist,
Sampol, 5 , pag. 26-37.
4
DE ZUTTER, J, 2010, Gratis kinderopvang is een evidentie. Interview met Jan Vranken, armoedespe-
cialist, Sampol, 5 , pag. 26-37.
5