Advies 'Armoede en sociale uitsluiting' - Demos

Voorschoolse stimulering versterken
Hoe vroeger hoe beter: om gelijke kansen te creëren kan men er niet vroeg genoeg
met beginnen. Dit kan door voorschoolse educatieve programma’s (stimuleringsprogramma’s)
op te starten. In dit geval stelt men een structureel vacuüm vast.
Kind & Gezin voorziet in opvolging van voornamelijk welzijns- en gezondheidsgerelateerde
problemen van jonge kinderen al dan niet via de kinderopvang. Culturele
bagage wordt daarbij echter niet of te weinig aangereikt die kinderen kunnen
voorbereiden op een schoolse carrière, kortom naar de voorbereiding van de kleuterschool.
De vraag dringt zich dan ook op of er geen betere samenwerking kan
gerealiseerd worden tussen onderwijs en kinderopvang.
Inspirerend is het Nederlandse programma Kaleidoscoop, gericht op kinderen in
de leeftijd van 2,5 tot 6 jaar in de peuterspeelzaal en de basisschool. Deze kinderen
hebben laag tot zeer laag opgeleide ouders, zowel allochtoon als autochtoon in
achterstandssituaties. Voorschoolse educatieve programma’s kunnen de leemte
opvullen tussen het kleuteronderwijs en welzijn (K&G). Vlaanderen staat op dit
gebied nog bijna nergens. Ervaring leert dat overgang voor vele kansarme kinderen
problematisch is. Er bestaan al enkele good-practices (voorbeeld: Dienst voor
gezinsbegeleiding De Tuimel in Berchem) waar samen met ouders al doende peuters
gestimuleerd worden en gezinnen begeleid en gevormd worden. Het nut van
dergelijke laagdrempelige opvoedingsondersteuning via lokale projecten wordt
bevestigd door de vele vragen die via de opvoedingswinkels, en -telefoon over onderwijs
gesteld worden. Op voorwaarde dat de opvoedingsondersteuning ouders
in armoede laat voldoen aan hun opvoedingsverantwoordelijkheden. Uit de praktijk
blijkt dat vele vragen van kansarme ouders geproblematiseerd worden door de
“middenklasse”-georiënteerde opvoedingswinkels en doorgeschoven worden naar
de hulpverlening, waardoor dergelijke ouders niet meer bereid zijn deze ondersteuning
op te zoeken uit schrik hun kinderen geplaatst te zien. Omgekeerd moet
de uitbouw van stimuleringsprogramma’s met de nodige aandacht gebeuren. Het
is de vrees van de armoedebeweging dat de kloof met de middenklasse nog groter
wordt als in die stimuleringsprogramma’s middenklasse kinderen zitten die daardoor
nog meer voorsprong nemen. De kwaliteit van deze stimulering moet m.a.w.
gegarandeerd worden voor alle kinderen.
Instapleeftijd verlagen
We steunen de vraag van de armoedebeweging om de instapleeftijd vanaf 5 jaar
verplicht te maken op voorwaarde dat er gelijke kansen gecreëerd worden. Dit zou
gepaard moeten gaan met het sensibiliseren van ouders over het belang van kleuteronderwijs.
Vaak zijn ouders zich niet bewust van de taal- en cultuurverschillen.
Zijzelf hebben vaak een problematische schoolcarrière achter de rug. Het verplichten
kan enkel als men het nut daar van inziet en men niet verplicht wordt tot taaltesten.
De allochtone gemeenschap voelt zich hierin bijzonder geviseerd.
Kleinere klassen
Kleinere klassen in het basisonderwijs zorgen ervoor dat er meer aandacht kan
gaan naar elk individueel kind, wat nodig is om vaardigheden te vergroten.
Bijkomende financiële ondersteuning
Ook scholen zelf hebben een belangrijke rol. Zo kunnen we scholen extra werkingsmiddelen
geven. Of scholen stimuleren om voorschotregelingen uit te werken
als leerlingen het financieel moeilijk hebben en afbetalingen toe te laten om de
kosten te spreiden. Scholen zouden ook transparant moeten zijn over de uitgavenposten
zodat ouders met financiële problemen niet voor verrassingen komen te
staan. Tijdig informeren kan dergelijke verrassingen vermijden.
Bijkomende financiële ondersteuning voor gezinnen met armoederisico voor
schoolvervoer, schooluitrusting, handboeken, computer, verplichte buitenschoolse
29