Advies 'Armoede en sociale uitsluiting' - Demos

de Rechten van het Kind sterk onderbouwen: monitoring en evaluatie, universaliteit,
gelijkheid, non-discriminatie en het belang van het kind.
Deze principes moeten een leidraad zijn om de kinderrechten te realiseren. De
overheid dient dus een geïntegreerd, interdepartementaal beleid uit te bouwen
waardoor de overheid verantwoording dient af te leggen ten aanzien van haar
burgers door middel van een macro-economisch en sociaal beleid. De overheid
dient extra aandacht te besteden aan een volledige analyse van en inzicht in de situatie
van kinderen, als basis voor de uitwerking van interventies om de structurele
oorzaken aan te pakken. Dit kan enkel door middel van transparante wetgeving,
institutionele beoordelingen en hervormingen die inspelen op de behoeften van
gezinnen. Er dienen vooral algemene sociale beleidsmaatregelen uitgewerkt te
worden die voor alle gezinnen in armoede (en dus ook hun kinderen) het verschil
kunnen maken. Een kinderarmoedebeleid moet gericht zijn op gelijke ontplooiingskansen
voor alle kinderen in plaats van een apart beleid voor kinderen in armoedesituaties.
Wat niet betekent dat er geen extra aandacht kan gaan naar kinderen
in maatschappelijk kwetsbare posities (personen met een handicap, allochtonen,
(niet-)begeleide minderjarige asielzoekers, Roma-zigeuners, …). Deze doelgerichte
maatregelen moeten echter passen in een geïntegreerde aanpak.
Dit opzetten van een geïntegreerd, interdepartementaal beleid vereist voldoende
coördinatie en aangepaste structuren om dergelijke interdepartementale actie mogelijk
te maken. De overheid is verantwoordelijk voor het nemen van alle maatregelen
binnen haar bevoegdheid tot een geleidelijke en snel mogelijke verwezenlijking
van de rechten. Een adequate controle en verantwoording zijn dan ook een
wezenlijk kenmerk van een kinderrechtenaanpak.
Een kinderrechtenbenadering van armoedebestrijding veronderstelt dat de overheid
zo snel mogelijk de doelstellingen realiseert. Daarvoor moeten geschikte indicatoren
worden geïdentificeerd, zodat de mate van vooruitgang kan worden gecontroleerd
en, indien de vooruitgang traag is, corrigerende maatregelen kunnen
worden genomen.
Om te zien wat nieuwe wetgeving aan impact geeft op kinderen en jongeren in
armoede kan een armoedetoets een aanvullende insteek bieden voor beleidsevaluatie.
Om te vermijden dat dergelijke toets geen verplicht nummertje wordt van de
betrokken administratie en men als overheid zowel rechter en partij is, zou het logisch
lijken om verplicht advies in te winnen vanuit de armoedesector zelf. Dit
geeft bijkomende kansen tot het “empoweren” van deze doelgroep.
Het lijkt zinvol om jaarlijkse monitoringrapporten voor beleidsmakers op te stellen
waarbij zowel indicatoren worden opgenomen die de evolutie van de situatie beschrijven
als indicatoren die de implementatie van maatregelen opvolgen. Het
Kinderrechtencommissariaat wil alvast via de installatie van een ‘kinderarmoedebarometer’,
naar analogie met de ‘armoedebarometer’ van Decenniumdoelen, de
evolutie van kinderarmoede op de voet opvolgen.
De verwezenlijking van de bovenvermelde doelstellingen voor alle rechten die relevant
zijn voor kinderarmoede moet het uiteindelijke doel zijn van de kinderrechtenaanpak
van de armoedebestrijding. Dit vereist in eerste instantie structurele
maatregelen die moeten gericht zijn op het verhogen van de levensstandaard van
gezinnen met kinderen die het financieel moeilijk hebben om menswaardig te leven.
Dit kan door bij het verhogen van minimumuitkeringen (leefloon, werkloosheid,
invaliditeit,…) meer rekening te houden met het aantal kinderen. Of door het
verhogen van de kinderbijslag door bijdrage afhankelijker te maken van leeftijd en
aantal kinderen ten laste.
54