Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 4

Tijdsçhrift voor Gezondheid en Poütiek - december 'SS 33
n patiënte:
e deskundige versus leek?
Ervaringen
uit de
vrouwenpraktijk
Aletta
Patiënten en dokters zijn het regelmatig oneens over de te volgen
WIQeillIll~.Meestal interpreteert men deze meningsverschillen als
COJllI14ct tussen de alwetende deskundige en de nietswetende leek.
Martens, arts in de huisartsenpraktijk Aletta te Utrecht,
deze conflicten vanuit een geheel andere optiek. Ze stelt dat
bij conflicten de scheidslijn niet vanzelfsprekend tussen de dokter en
de patiënt hoeft te lopen. Zokunnen zowel dokters en patiënten vóór
het verstrekken van progresteron bij een premenstrueel syndroom
zijn, terwijl een andere groep dokters en patiënten deze
behandelmethode volstrekt van de hand wijst.
In dit artikel illustreert FIoor Martens deze optiek aan de hand van
een drietal praktijksituaties. Ook binnen de vrouwenhulpverlening
bestaan er verschillen van opvatting; de traditionele scheidslijn tussen
dokter en patiënt vervaagt.
Floor MarteJIS, huisarts
De gezondheidszorg is een op zichzelf
staande industrie geworden. Over
steeds meer elementen van het dagelijks
leven hebben artsen iets te zeggen.
Of zij daarbij naar alle eer en geweten
handelen, uit gemakzucht,
geldzucht of uit vrees voor kritiek - in
alle gevallen liggen de machtsverhoudingen
zó dat de mening van de arts
méér gewicht in de schaal legt dan die
van de patiënt. De laatste tijd zijn er
tekenen van een aantasting van die
machtsverhoudingen. Patiënten organiseren
zich om de belangen van een
specifieke categorie patiënten, of soms
zelfs die van" alle patiënten" te behartigen.
Ook zijn er progressieve artsen die
proberen de mening van patiënten
méér te laten meetellen.
Wat betekent dit voor huisartsen die
werken in een feministische huisartsenpraktijk,
voortgekomen uit het
Utrechtse Vrouwen Gezondheidscentrum?
Er zijn stromingen die de vrouwengezondheidsgeweging
als een patiëntenbeweging
beschouwen en daarom
onze praktijk zien als een initiatief
van een specifieke groep patiënten,
namelijk vrouwen. Bij deze opvatting
wil ik een aantal kanttekeningen
plaatsen. Om te beginnen is het volgens
mij onjuist vrouwen als een categorie
te benoemen. Vrouwen maken
immers deel uit van àlle categorale indelingen,
ze vormen samen de helft
van de wereldbevolking. Daarnaast
wil ik het feministische karakter van
de vrouwengezondheidsbeweging benadrukken.
Vrouwengezondheidszorg
beperkt zich niet tot het gebied van de
gezondheidszorg, ze richt zich ook op
,de maatschappelijke posities van
vrouwen. De vrouwen die actief zijn
in de vrouwengezondheidsbeweging
zijn niet alleen als patiënten hierbij
betrokken 1.
In het begin wantrouwden vrouwen
iedere deskundigheid. Op zoek naar
mogelijkheden voor zelfhulp ontwikkelden
de vrouwen een "eigen deskundigheid",
welke tegengas moest bieden
aan de methoden en technieken
van het medisch establishment. Inmiddels
is er echter het nodige veranderd:
vrouwen bekijken nu wèlke delen
van de medische kennis voor hen
bruikbaar zijn, ze zoeken naar een àndere
inhoud van de deskundigheid. De
hulpverleensters die zich hiermee bezig
houden maken beslist ook deel uit
van de vrouwengezóndheidsbeweging.
Tegenstelling
In onze praktijk proberen wij in de
eerste plaats hulp te verlenen vanuit
een feministische visie. Hoewel wij een
praktijk hebben met een meer dan gemiddeld
aantal feministische patiën-