schuld en schaamte

haar ervaringen en wie even de mond moest houden, omdat ze tijdelijk uit de gratie was.
Tussen de middag moest er koffie gedronken worden in het juiste café. Dat wil zeggen niet het
Hoekje, maar bij Israels. Tot er het moment kwam dat Harriet niet meer mee ging naar het café
maar over straat slierde met Paul. Ik liet me pilsjes fêteren door de vaste cafébezoekers en
verzuimde steeds vaker een middag van school.
'Harriet waar ben je? Je bent eigenlijk al bijna vijfentwintig jaar weg. Veel langer dan de tijd dat
je er wel was ook al lijkt dat een mensenleven. Mijn mensenleven.'
Door een waas van tranen zie ik het meisje, waar ik naast geplaatst word door die mevrouw, die
ik een handje moest geven van moeder. Ik voel een klopje op mijn hoofd. ‘Dag’, fluistert moeder
in mijn oor: ‘Ik ben weg hoor’. Dit ontlokt een heviger huilbui. Die mevrouw komt er weer bij
staan. ‘Kom Marliesje zo erg is het niet. Het is heus leuk op school. Straks wil je niet eens meer
naar huis. Kijk eens Harriet huilt toch ook niet’. Die ochtend merk ik niets op in de klas. Ik weet
dat er een mevrouw is die op ons past, maar de rest van de kinderen heb ik niet gezien en iets
gehoord heb ik ook niet. Ik wil hier weg, het is verschrikkelijk. Het stinkt en er is niemand die
vertrouwd is. Ik ben dolblij als de ochtend eindelijk over is. Moeder komt me weer halen. ‘Kom
maar Marlies we gaan naar huis. En viel het mee?’. ‘Nee’ roep ik, bang dat als ik het zachter
zou zeggen, moeder misschien zou denken dat ik het toch een beetje leuk had gevonden. En
dan zou ze me misschien nog wel eens daar naar toe brengen. Groot is mijn verbijstering dan
ook als ik de volgende dag samen met mijn broers met de tram meemoet en boterhammen
meekrijg in een tasje. ‘Maar ik zei toch dat ik het niet leuk vind’. Niets helpt, huilen helpt niet,
aan de deurpost vasthouden niet. Uiteindelijk geef ik het huilen maar op, maar ik ben niet van
plan die dag nog iets te zeggen. Zwijgend zit ik in de klas. In de middagpauze ga ik in een
hoekje van het plein zitten, eet zwijgend mijn boterhammen op. De andere kinderen lopen
allemaal gillend door elkaar heen en aan elkaar te trekken. 's Middags zegt het buurmeisje voor
het eerst iets tegen me, vergezeld van een elleboogstoot. ‘Hé stom kind de juffrouw vraagt iets
aan je’. ‘Kom Harriet’, zegt die mevrouw, ‘zo spreek je niet tegen je buurmeisje’. De mevrouw
komt bij het tafeltje staan. ‘Marliesje ik vroeg of je tot tien kunt tellen?’ Ik schud mijn hoofd. Als ik
ja zou knikken moet ik misschien mijn mond opendoen. ‘Nou Harriet zeg jij het dan maar’. Het
buurmeisje kijkt triomfantelijk naar mij en gaat tellen. ‘Goed zo’, zegt die mevrouw. Het mocht
wat, er is toch niets aan tellen. ‘Stom kind’ fluister ik. ‘Wat wou je zeggen Marlies’, zegt die
mevrouw. ‘Niks’. Het buurmeisje kijkt me kwaad aan en fluistert terug: ‘jij bent een stom kind’. Er
worden penhouders uitgedeeld en kroontjespennen. Die mevrouw doet voor hoe je ze in elkaar
schuift. ‘Later mogen jullie dat zelf doen, als er een pennetje kapot gegaan is mag je bij mij een
nieuw halen. Je haalt het oude eruit en schuift het nieuwe erin. Maar nu zal ik ze zelf er allemaal
in doen dan kunnen jullie ook van dichtbij nog eens zien hoe het moet’. Daarna worden alle
inktpotten open geschoven en doet die mevrouw voor hoe je de pen indoopt. ‘Nou kinderen, nu
Schuldig Barbara van Balen Kleine Houtweg 8 2012 CH Haarlem 10