schuld en schaamte

‘Weet je’, zei Kees: ‘Paula denkt dat je eigenlijk toch geen kinderen wilt, dat het daarom niet
lukt. Dat je bang bent voor de verantwoordelijkheid. Net zoals je in je eentje een geliefde
hebben ook een te grote verantwoordelijkheid vindt’. Het ergste baalde ik nog van het feit dat
Paula vertrouwelijke gesprekken gebruikte in gesprek met Kees. De rest zou Kees wel weer uit
zijn duim gezogen hebben, of zou Kees alles bij elkaar verzonnen en verdraaid hebben?
Volgens Paula wilde Kees eigenlijk geen vaste relatie, hield hij alleen maar stand voor mij. Hij
zag vreselijk op tegen het huisje-boompje-kindje gedoe. Vooral dat kindje. ‘Ik denk eigenlijk’, zei
Paula ; ‘dat Kees helemaal geen kinderen wil. Dat het daarom maar niet lukt’. Volgens Kees wil
hij heus echt wel. Het is natuurlijk wel iets meer mijn wens maar Paula ziet het allemaal wat te
somber.
Volgens Kees wordt Paula onzeker van mijn claim op Kees, weet ze niet goed meer wat zij nu
voor Kees betekent. ‘Nee hoor’, zegt Paula: ‘Kees wordt wat onzeker. Het is toch ook een
beetje onzekere situatie, dus dat is logisch. Kijk, jullie hebben een vaste relatie daar hoef je niet
onzeker over te zijn, maar hoe dat nu met ons zal gaan daarover staat nog niets vast hè. Dus
zo is het meer’.
Harriet kende dezelfde eenzaamheid als ik. Zij begreep haar ouders ook niet. Leefde wel daar
in huis, maar deelde haar gedachten ergens anders. Ik had het idee dat moeder wel de moeder
van al mijn broers en zusjes was, maar niet van mij. Moeder was een oppas, een voogd,
iemand die de normen voorschreef, het tijdschema waarnaar ik me moest schikken, maar niet
mijn leven bepaalde. Moeder was degene die de restricties oplegde: om elf uur thuis zijn, niet
alleen door het donker fietsen, een rok aandoen naar school omdat de school dat zo wil, niet
betaald werken in de vakantie omdat het nergens voor nodig is. 'Kind als je iets nodig hebt kun
je het krijgen. En als je het niet krijgt heb je het niet nodig. We zijn rijk genoeg, mijn dochter
hoeft niet te werken.' Moeder had een hele goede weeshuisdirectrice kunnen zijn, energie en
creativiteit genoeg. Beter nog: ze had prachtige projecten kunnen gaan opzetten in de derde
wereld, met al haar gevoel voor de onderdrukte mens, voor de armoede in de wereld. Ze had
nog veel meer goede werken kunnen gaan doen als al haar eigen kinderen niet in de weg
hadden gezeten. Maar waarschijnlijk werden ook wij als de goede werken beschouwd. Het was
in die tijd beslist nog een uiting van vroom katholicisme veel kinderen te krijgen. En moeder
maakte ook beslist de indruk de opvoeding van dat al te zien als een project. Maar moeder had
niets te maken met mijn gevoelens, met hoe ik zou willen zijn, zou willen doen.
De lange vakanties, dat ik spelletjes moest doen met de familie, staan me nog als eindeloos
voor de geest. Telkens weer elk jaar naar dezelfde camping, met zijn allen zwemmen, eten,
voetballen, verstoppertje spelen. Ik deed mee, maar was ook ergens anders, opgesloten in mijn
eigen verhalen die ik met Harriet deelde.
Schuldig Barbara van Balen Kleine Houtweg 8 2012 CH Haarlem 20