n Cigen STIJL?

More documents

Recommendations

Info

$ve l\atholieke * Journalist$

heid vinden zal om tegenover het verschoningsrecht van de journalist een bepaald standpunt in te nemen. Slechts van de kant van de juristen zien wij een aantal reacties op het probleem komen. Nu geef ik natuurlijk toe, dat de juristen een groep zijn, die even goed voor eenzijdigheid van oordeel vatbaar is als de journalisten of welke andere groep ook. Intussen dient men te bedenken, dat de juristen niet als geheel hier partij zijn. Partij is slechts de rechterlijke macht en dan nog in een meer zuiver ideële zin dan men van de journalisten zeggen kan. Onder de juristen in het algemeen zijn er, wier gevoel waarschijnlijk dat van de journalist nader staat dan dat van de magistraat. Hoe dit alles overigens zij, van gelijk belang als die der journalisten zijn de uitingen van de juristen over het vraagstuk in ieder geval wel. Wat deze uitingen betreft: onze rechtspraak heeft in de weinige gevallen, dat het verschoningsrecht van de journalist tegenover haar werd ingeroepen, het steeds van de hand gewezen. Ook uit andere landen met vergelijkbare toestanden en wetgeving zijn mij geen beslissingen in tegengestelde zin bekend. In geen geval vóór het thans aanhangige heeft de betrokken journalist de zaak tot in hoogste instantie doorgezet, maar ook in geen geval is het tenslotte tot spreken gekomen. De publicaties in de juridische pers naar aanleiding van het laatste geval vóór het ons bezighoudende, gaan unaniem uit van het niet bestaan van het verschoningsrecht, ook waar zij het journalistenberoep kennelijk welwillend gezind zijn en de jure constituendo wel de mogelijkheid van verschoning willen openen, zij het dan geen onvoorwaardelijke mogelijkheid. (Zie de bijdragen in het N. J. B. van 1937 en 1938 naar aanleiding van het geval Hansen). De Nederlandse Juristenvereniging, zich speciaal met het jus constituendum bezig houdend, verwierp op haar vergadering van 1905 het verschoningsrecht met 51 tegen 20 stemmen. Het is interessant, dat enerzijds onder de voorstanders was een magistraat als Mr A. Tak, anderzijds juist onder de tegenstanders een journalist als Mr H. Louis Israels. Wat andere landen betreft, ook daar is een uitdrukkelijke wettelijke erkenning van het beroepsgeheim hoge uitzondering, uitdrukkelijke afwijzing door de rechtspraak daarentegen frequent. Ik geef aanstonds toe, dat mijn indruk is, dat men ook daar meestel tot een modus vivendi komt, die het aan de journalist mogelijk maakt het zwijgen te bewaren. Men ontziet gaarne de Pers. Evenmin als de observatie van het rechtsleven, spreekt de normatieve beoordeling naar mijn mening ten gunste van een verschoningsrecht als regel. Naast de in het oog springende gronden, die ervóór pleiten, zijn er andere van tegengestelde strekking, die naar mijn mening overwegen. Waarom zou het wenselijk zijn, dat de journalist 76 aan zijn zegslieden geheimhouding, zelfs tegenover de justitie verzekeren kan? Omdat het mogelijk is dat iets, dat in het algemeen belang verdient bekend te worden, anders onbekend zou blijven, doordat zij, die bij geheimhouding een niet-eerbiedwaardig belang hebben, zich zouden kunnen wreken op degene, die het heeft uitgebracht. Is dat gevaar nu groot? In de eerste plaats bedenke men nog eens, dat het uitsluitend gaat om al of niet zwijgen voor de rechter. Dit veronderstelt dus, dat het geheim of door zijn inhoud de justitie aangaat, óf dat he topenbaren er van zelf een strafbaar feit schijnt. Is het eerste het geval, dan is de positie van hem, die het geheim heeft uitgebracht, reeds uit de aard der zaak sterk, als hij tenminste niet op losse gronden iets strafbaars ten laste van een ander heeft beweerd. In het laatste geval zal degene, die het geheim oorspronkelijk heeft uitgebracht, in de regel geen bescherming verdienen. Zeker ik geef aanstonds toe: beide gevallen kunnen anders liggen. Het is denkbaar, dat iemand omtrent wie iets strafbaars valt te onthullen, een invloedrijke positie inneemt. Het is ook denkbaar, dat iemand een geheim schendt, gedreven door de respectabele drang om daarmede nog hogere algemene belangen te dienen. (In dat laatste geval kan hij zich overigens met een beroep op overmacht verdedigen). Het is dus denkbaar, dat de oorspronkelijke zegsman van de pers gelijk kan hebben en toch onaangename gevolgen kan ondervinden, belangrijk genoeg om iemand te doen terugdeinzen. Het is inderdaad denkbaar, maar toch slechts als hoge uitzondering. Het moet toch al vreemd lopen, wanneer in een land als het onze, iemand, die opkomt voor een rechtvaardige zaak, niet op de duur bescherming tegen rancune vindt. Het is waar, het is niet verzekerd, dat Nederland altijd het land zal blijven, dat wij kennen, maar voor het geval dat dit niet zo zijn zou, behoeven wij de vraag niet te bespreken: Ook de Pers zal dan haar aard en positie wel niet ongerept hebben gehandhaafd. Alles te zamen genomen, zou ik zeggen: ook in een rechtsstaat kan het moed eisen te openbaren, wat openbaring verdient en het kan aan het algemeen belang ten goede komen, wanneer die moed overbodig wordt doordat de journalist zijn zegsman zelfs tegenover de rechter dekt. Dat echter de bate voor het algemeen belang groot zou zijn, komt mij niet waarschijnlijk voor. Het nadeel daarentegen, dat noodzakelijk tegenover die bate staat, is niet onbelangrijk. Zou de journalist inderdaad een volstrekt verschoningsrecht bezitten ten aanzien van de naam van zijn zegsman, dan sleept dat misschien juridisch en in ieder geval practisch een even volstrekte verschoningsrecht na zich. Het is een zeer betwistbare quaestie, of uit het verschoningsrecht voortvloeit, dat hij, die het niet gebruikt, onder art. 272 Sr. valt. Dit echter
is wel zeker: wanneer reeds thans, terwijl het verschoningsrecht op zijn best onzeker is, een vooraanstaand journalist als de getuige-deskundige in deze zaak, Mr Rooy, zich zo sterk uitdrukt, dat hij geheel in het algemeen het zich niet verschonen als „eerloos" qualificeert, dan is er geen twijfel aan, of bij erkenning van het verschoningsrecht, zal het voor de journalist moreelpsychologisch onmogelijk zijn om het ooit ongebruikt te laten. Dit betekent echter, dat dan inderdaad veilig zullen zijn, zij, bij wie de drang om in het algemeen belang iets bekend te maken, gepaard gaat aan groot risico, indien zij dit doen, maar dat evenzeer veilig zullen zijn zij, die uit eigen baat of partijzucht geheimen schenden om ze aan de Pers bekend te maken. Aangenomen al, dat geen enkele journalist bereid zou zijn daaraan bewust mede te werken, dan zullen zij toch lang niet altijd er aan kunnen ontkomen dit onbewust te doen. Uit dit alles volgt reeds — wat ook niet zonder belang is — dat er ook geen analogie bestaat met de gevallen van de onbetwiste verschoningsrechten. Wie zich tot geestelijke, arts of advocaat wendt, ziet zich misschien genoodzaakt om aan deze met zoveel woorden of indirect een door hem gepleegd misdrijf te onthullen, maar het is ondenkbaar, dat hij een misdrijf pleegt door wat hij onthult. Bij de journalist daarentegen zal het op het verschoningsrecht juist vooral dan aankomen, wanneer de mededeling aan hem zelf een misdrijf oplevert. Verder worden de biechteling, de Jubileum Dordtsch Dagblad Op 1 Maart j.1. was het 25 jaar geleden, dat het eerste nummer van het „Dordtsch Dagblad" is verschenen. Van de aanvang af heeft dit Christelij k-Nationaal dagblad zich in de sympathie van de bevolking van Dordrecht en omliggende gemeenten mogen verheugen en dit medeleven is vooral na de bevrijding sterk tot uiting gekomen. Tot de oprichters behoorde ook collega J. Snoep, thans redacteur van „De Rotterdammer" en eerste redacteur was de heer G. H. Hoek, programma-leider van de N. C. R. V. Ter gelegenheid van het jubileum heeft de directie een keurig verzorgd Jubileumnummer doen verschijnen, waaraan vele bekende persoonlijkheden uit de Merwestad en omstreken hebben medegewerkt. En op de receptie van directie en redactie verschenen vele prominente figuren, o.m. de loco-burgemeester van Dordrecht, vele predikanten, burgemeesters en verenigingsbestuurders. Niet minder dan zeven tamboers- en pijpers- en muziekcorpsen brachten directie en redactie, tijdens de receptie, een serenade. Moge het „Dordtsch Dagblad" nog vele jaren zijn taak vervullen en zijn plaats in de Christelijke dagbladpers met ere innemen. 77 cliënt gedreven door een achtenswaardig belang of althans door een belang van zelfbehoud. Degene, die aan de journalist een geheim onthult kan bewogen zijn door drang om het algemeen belang te dienen, maar ook door de meest laaghartige motieven. Voor de journalist is dit niet altijd te onderscheiden, is het zeker, dat deze zich tegenover zijn blad vrij zou voelen om een onthulling af te wijzen, die uit onedele motieven wordt gedaan? Van een ereregel, die dit laatste voorschrijft, heb ik nimmer vernomen. Het is merkwaardig, dat de journalistieke gebruiken wel een allernadrukkelijkst beroep doen op het gevoel van journalisteneer ten gunste van het beroepsgeheim, maar deze zelfde grote kracht niet inschakelen om de maatschappelijke schaduwzijden van dat geheim te verkleinen door middel van regels, die het gebruik van al te onzuivere bronnen verbieden. Zo ook treft het, dat van journalistenzij de weinig blijkt van zoeken naar een oplossing, die al de bij het vraagstuk betrokken belangen meer in evenwicht zou brengen dan een absolute aanvaarding of een absolute ontkenning van het verschoningsrecht. Bouwstoffen voor zulk een oplossing waren te vinden geweest in de dissertatie over het onderwerp van Th. J. K. M. Hiltermann (Amsterdam 1910) en het artikel van Van Oven in N. J. B. 1937. Ik zie hier een bevestiging van mijn mening, dat ook de vertegenwoordigers van een zeer achtenswaardig beroep niet de meest objectieve beoordelaars zijn van de plichten van dat beroep jegens de rechtsorde als geheel." „Het Nederlandsch persmuseum" Het voorlopige bestuur van de Stichting „Het Nederlandsch Persmuseum" is thans door een definitief bestuur vervangen. Hierin hebben zitting: Mr P. J. Mijksenaar (Genootschap Amstelodamum), voorzitter, R. W. P. Peereboom (Kennemer Journalisten-Vereniging), vice-voorz., C. J. Schotel Fzn. (Vereniging „De Amsterdamse Pers") secretaris, H. Over hof f (Katholieke Journalisten Kring) vice-secr., Mej. E. Dronckers (Vereniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels) penningmeesteresse, H. A. A. R. Knap (Vereniging „De Amsterdamse Pers") vice-penningm., alsmede mr K. van Houten (Nederlandse dagbladpers-1945), dr E. van Raalte (Haagse journalisten Vereniging), mr M. Rooy (Nederlandse' Journalisten Kring) en jhr ir C. C. Six van Wimmenum (Koninklijke Oudheidkundig Genootschap). Het Persmuseum is geopend op Dinsdag, Donderdag en Vrijdag van 10—12 uur (en niet van 3—5 uur, zoals tot dusver). Het secretariaat van de Stichting is gevestigd: Johannes Verhulststraat 42, boven, Amsterdam-Zuid, telefoon 91675.
Page 1 and 2: -han< , lie °' Et een Joel «ÖTM
Page 3 and 4: willen scheppen van zulk een opinie
Page 5 and 6: EERSTE JAARVERGADERING ï. 2. 3. 4.
Page 7 and 8: Veerman en Van der Ros werden bestu
Page 9 and 10: ven werden verzonden. Een enkele ma
Page 11 and 12: Luister en huiver Vele lezers hebbe
Page 13 and 14: te werken. De belangstelling viel n
Page 15 and 16: Een interessante midda Ik zou journ
Page 17 and 18: Uit blad en krant IN BINNEN- EN BUI
Page 19: Het beroepsgeheim Conclusie van vr.
Page 23 and 24: J. Boskamp, voorz. van de Stichting
Page 25 and 26: niet zo erg op aankomt en dat men t
Page 27 and 28: Artikel 8. Bijstand en vertegenwoor

n Cigen STIJL?

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?