Woonwagenbewoners In Nederland PRIMO 2006 - Woonwagenwijzer

De venters verdwijnen
Na de Tweede Wereldoorlog verdween de venter of opkoper steeds meer uit het straatbeeld, hoewel er voor
inventieve handelaren mogelijkheden bleven bestaan. In de jaren na de oorlog bestond die vooral uit textiel
en dekens. In 1948 telden ambtenaren van Justitie nog 678 kooplieden onder woonwagenbewoners en
‘zigeuners’; de handel sprong er duidelijk uit in vergelijking met andere beroepen. Dat aantal was twintig jaar
later weliswaar afgenomen, maar er stonden ook toen nog altijd 423 handelaren geregistreerd.
De meeste reizigers combineerden de handel met andere activiteiten. Muzikanten handelden vaak in paarden,
autoslopers knapten tweedehands auto’s op om ze te verkopen, instrumentenbouwers handelden in violen.
Dat lag anders voor de vrouwen, die altijd een belangrijk deel van de handel voor hun rekening hebben
genomen. Terwijl hun mannen zich met allerlei ambulante activiteiten bezighielden, was het venten langs
de deur voor vrouwen een van de weinige zelfstandige beroepen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog gingen
woonwagenbewoners vooral met textiel langs de deur. Ze reisden het hele land af met lappen kledingstof, die
ze kochten bij een grossier of fabriek. Het was profijtelijke handel, want in de jaren vijftig en zestig maakten
de meeste vrouwen thuis kleding met een naaimachine. Daarnaast ventten woonwagenbewoners met kleden,
matrassen en dekens.
Toch begon de ventersbranche sterk te veranderen. Er kwamen steeds meer winkels en wettelijke bepalingen
voor het verhandelen van goederen. Markt- en ventvergunningen waren niet altijd even gemakkelijk te krijgen.
Het werd steeds moeilijker om vrij te handelen, want wie niet aan de voorwaarden voldeed, riskeerde een boete
of zelfs gevangenisstraf.
“Vroeger zei je bij je eigen: Dat wil ik wel eens proberen’, en dan begon je er gewoon aan. Nu is het een grote
papierwinkel, waar wij niet doorheen komen. Overal moet je papieren en vergunningen voor hebben. Je moet
toch met de wetten mee. Maar wat moeten wij dan. Wij willen toch niet met de armen over elkaar zitten.“
Handelaren in schroot
Sinds het einde van de oorlog handelen woonwagenbewoners ook in schroot en oude auto’s. Waar eerst de
associatie bestond met rondtrekkende stoelenmatters en scharenslijpers, werd het woonwagenkamp in de
jaren zestig voor veel burgers een synoniem voor het autokerkhof. De handel in ijzer en oude auto’s nam in die
periode inderdaad aanzienlijk toe. De autosloperij werd voor woonwagenbewoners een belangrijk middel van
bestaan. De handelaren waren afhankelijk van het moment dat er voor het oud ijzer een gunstige prijs werd
betaald. Daarom hadden ze grote opslagplaatsen nodig. Dat – en de behoefte aan terreinen voor verwerking
van de auto’s – bond hen aan een vaste plek. De sloop werd gezichtsbepalend voor veel grote, regionale
kampen.
Na de oorlog gingen veel
woonwagenbewoners zich
met de autosloop bezighouden.
Foto van een sloopterrein aan
de Haagse Slachthuiskade uit
de jaren vijftig.
(Haagsche Courant Archief)
I n f o r m a t i e c d - r o m ‘ W o o n w a g e n b e w o n e r s i n N e d e r l a n d ( 1 8 8 0 - 2 0 0 6 ) ’ 1 7
▼
Index