Woonwagenbewoners In Nederland PRIMO 2006 - Woonwagenwijzer

Na de Tweede Wereldoorlog ging de rijksoverheid zich actief bemoeien met het onderwijs aan woonwagenkinderen.
Op aanraden van de R.K. Vereniging van Woonwagenliefdewerken in Nederland hield zij vast
aan aparte scholen, waar met speciale aandacht de achterstand van woonwagenkinderen moest worden
weggewerkt. In 1955 sloten de kampscholen zich aan bij het Buitengewoon Lager Onderwijs (BLO), al waren
veel ouders bang voor de stigmatiserende werking van die vorm van onderwijs. Het voordeel was echter
dat al voor 26 leerlingen een apart schooltje opgericht kon worden. Tussen 1954 en 1969 groeide het aantal
kampscholen van negen tot 44. Het onderwijsniveau van de kinderen verbeterde maar langzaam.
Toen woonwagenbewoners in kleine centra moesten gaan wonen, bezochten veel woonwagen-kinderen weer
burgerscholen. Inmiddels zijn alle kampscholen opgeheven en gaat ieder woonwagenkind gewoon naar de
basisschool. Ook de doorstroom naar het voortgezet onderwijs is de afgelopen twintig jaar sterk verbeterd.
Het liefdadigheidswerk had niet alleen belangstelling voor de woonwagenbewoners, maar ook voor
hun trekdieren. Allang voor de oorlog deden de Dierenbescherming en verontruste particulieren een
hartverscheurend beroep op de burgerbevolking om de levensomstandigheden van paarden op stedelijke
woonwagenkampen te verbeteren. Woonwagenbewoners hadden wel eens de indruk dat de burgers paarden
belangrijker vonden dan mensen. De geschiedenis van Den Haag lijkt hen gelijk te geven. Krantenfoto’s van
noodlijdende paarden stimuleerden particulieren tijdens de strenge winters in de jaren twintig om de gemeente
te bewegen tot het financieren van een overdekte stalling op het kamp. Ze kregen echter jaar in, jaar uit nul op
rekest.
Particuliere organisaties moesten vooral doen wat ze niet laten konden, maar op geld van de overheid
hoefden ze niet te rekenen. Het gemeentebestuur vreesde dat het bouwen van een stal het woonwagenkamp
aantrekkelijker maakte. En dat zou maar meer volk aantrekken! Dat argument van ‘de aanzuigende werking’
keert in de twintigste eeuw steeds weer terug. De gemeente was trouwens ook bang dat woonwagenbewoners
een stal als werkplaats zouden gebruiken, of zelfs als woning.
5.2 Afspiegeling van de buitenwereld
Het leven op een woonwagenkamp onttrekt zich aan de waarneming van de meeste mensen. Vandaar ook dat
allerlei wilde ideeën de ronde doen over wat er zich in die besloten wereld afspeelt. Op de keper beschouwd,
gaat het echter om een afspiegeling van de wereld daarbuiten. Ook op de kampjes vermaken kinderen zich
met poppen of worden ze er door hun moeder voor een boodschap op uitgestuurd. Het wonen en werken
van woonwagenbewoners mag steeds meer gescheiden zijn en de werkloosheid alarmerend, op de foto’s tot
beginjaren zeventig vinden we allerlei,vormen van arbeid op de kampen terug.
Met die beslotenheid viel het trouwens nogal mee. De groenteboer, de melkman en andere leveranciers, maar
ook de ambtenaren van de volkstelling hebben hun weg naar het woonwagenkamp altijd weten te vinden. Nog
intensiever was het contact met de kerk,-de maatschappelijk werksters en onderwijskrachten, die zich allen
actief bemoeiden met het leven op de kampen.
Woonwagenbewoners gaan wel degelijk met hun tijd mee. Alle kampen beschikken tegenwoordig over
stromend water, riolering en elektriciteit. Moderne technische snufjes als de videocamera, computer en de
mobiele telefoon hebben hun intrede gedaan.
I n f o r m a t i e c d - r o m ‘ W o o n w a g e n b e w o n e r s i n N e d e r l a n d ( 1 8 8 0 - 2 0 0 6 ) ’ 3 5
▼
Index