Woonwagenbewoners In Nederland PRIMO 2006 - Woonwagenwijzer

WOONWAGENBEWONERS IN
DE LAATSTE DECENNIA
Jos Overbekking
1. INLEIDING
Ook de laatste decennia hebben zich natuurlijk nog allerlei ontwikkelingen voorgedaan in het bestaan van
woonwagenbewoners.
In aansluiting en aanvulling op de historische beschrijving in ‘Woonwagenbewoners en zigeuners in Nederland’
zullen we die hieronder aan de hand van een aantal thema’s behandelen.
Natuurlijk kunnen niet alle facetten in die ontwikkelingen aan de orde komen; alleen de belangrijkste en
dan grotendeels aan de hand van de gebruikelijke indeling: het overheidsbeleid, huisvesting, onderwijs,
werkgelegenheid en inkomen.
2. HET OVERHEIDSBELEID
In 1968 was de overheid begonnen met het concentreren van woonwagenbewoners op grote centra met allerlei
speciale voorzieningen. Al snel bleek dat de afstand tot de rest van de samenleving hierdoor ernstig werd
versterkt. En dat was nu juist niet de bedoeling.
Daarom kwam de regering al in 1975 met een nieuwe Nota Woonwagenbeleid waarin een radicale koers-
wijziging werd aangekondigd. Het doel bleef hetzelfde: het verkleinen van de afstand tussen woonwagenbewoners
en de rest van de samenleving, en dat in alle opzichten. Maar de middelen die werden ingezet waren
volslagen anders dan daarvoor:
■ deconcentratie: opheffen of verkleinen van de grote woonwagencentra en aanleggen van één of meer
kleinere centra in elke gemeente;
■ decategorialisering: opheffen van de speciale voorzieningen voor woonwagenbewoners en overdragen
van de functies en taken daarvan aan algemene voorzieningen;
■ normalisatie: gelijktrekken van de behandeling van woonwagenbewoners aan die van de rest van de
samenleving.
■ decentralisatie: het overhevelen van de verantwoordelijkheid voor het woonwagenbeleid naar de
provincies en gemeenten.
Dit beleid is sindsdien in grote lijnen gehandhaafd, al kwamen er door het terugtrekken van het Rijk wel steeds
meer plaatselijke verschillen. Een enkele keer klinkt nog een wanhoopsroep van gemeenten om ondersteuning
van het rijk, maar over het algemeen zijn het nu de gemeenten die bepalen in hoeverre nog sprake is van een
woonwagenbeleid en in welke richting dit gaat.
In de meeste vergelijkbare landen om ons heen zijn woonwagenbewoners als verschijnsel onbekend, afgezien
dan van Roma en Sinti (‘Zigeuners’). In Nederland heeft het overheidsbeleid – of bij tijd en wijle het ontbreken
ervan – deze bevolkingscategorie in het leven geroepen en heeft ook daarna altijd veel invloed gehad op het
leven van woonwagenbewoners.
In de volgende hoofdstukken zullen we dat terugzien in de behandeling van een aantal ontwikkelingen in de
laatste decennia.
I n f o r m a t i e c d - r o m ‘ W o o n w a g e n b e w o n e r s i n N e d e r l a n d ( 1 8 8 0 - 2 0 0 6 ) ’ 4 8
▼
Index