Woonwagenbewoners In Nederland PRIMO 2006 - Woonwagenwijzer

Kermisreizigers
Het misverstand dat kermisreizigers de ‘oorspronkelijke’ woonwagenbewoners zijn, is mogelijk ontstaan
doordat de eerste woonwagens ook wel kermiswagens werden genoemd. Maar ook stoelenmatters,
scharenslijpers en muzikanten gingen op die alternatieve woonvorm over, toen in de jaren zeventig van de 19e
eeuw de eerste exemplaren verschenen. In diezelfde tijd gingen kermisreizigers juist vaak met woonschepen
de kermissen langs. Omdat ze meestal niet dichtbij konden aanleggen, brachten ze hun spullen met
handkarren van het schip naar het kermisterrein. Vóór het gemotoriseerde schip zijn intrede deed, moest de
kermisreiziger zijn boot vaak zelf voorttrekken of hij moest een scheepsjager inhuren. Als hij een paard had,
ging dat natuurlijk aan de leiband. Verschillende kermisreizigers gingen aan het eind van de 19e eeuw over
op de woonwagen, of op een woontentje, soms in combinatie met een schip of een huis dat ze in de winter
bewoonden. Op foto’s van kermisterreinen in de eerste decennia van de vorige eeuw staan woonwagens
vaak gewoon tussen de attracties. Wonen en werken waren in die tijd nog niet gescheiden. In die jaren waren
kermisreizigers en woonwagenbewoners in het seizoen ook nog regelmatig op dezelfde woonwagenkampen
te vinden. Omdat ze zich in de ogen van de overheid in gunstige zin van de rest van de woonwagenbevolking
onderscheidden, kregen de kermisreizigers een aparte plaats binnen de wetgeving. Ze moesten, net als andere
woonwagenbewoners, wel een vergunning voor hun wagen aanvragen en aan dezelfde eisen voldoen, maar
bij de toekenning van standplaatsen hadden ze een streepje voor. Achteraf gezien doet die maatregel nogal
vreemd aan, omdat gemeenten zich de afgelopen eeuwen vaak hebben verzet tegen het fenomeen kermis. In
veel plaatsen werd de kermis zelfs (tijdelijk) afgeschaft.
De Leidse 3-Oktober-kermis is een van de grootste van Nederland. Deze foto uit 1959 is gemaakt
door H.Kleibrink, waarschijnlijk vanuit de Molen de Vlak. Op de voorgrond zijn de woonwagens van de
kermisexploitanten te zien.
I n f o r m a t i e c d - r o m ‘ W o o n w a g e n b e w o n e r s i n N e d e r l a n d ( 1 8 8 0 - 2 0 0 6 ) ’ 2 1
▼
Index